1. Hz. Ömer iri yarı ve güçlü kuvvetliydi, en önemlisi adaleti ve cesaretiyle de sevilen biriydi.
2. Hz. Ebu Bekir’in vefatıyla halife seçilen Hz. Ömer fetihlere devam etti. Hz. Ebu Bekir’in başlattığı Suriye – Filistin’in fethini 636 Ecnadeyn Sava­şıyla tamamladı. 637’de de Kudüs’ü aldı.
3. Hz. Ömer Sasanilerle yaptığı 634 Köprü, 636 Kadisye, 637 Celula ve 642 Nihavent Savaşlarıyla İran’ı fethetti, böylece ilk defa Türklerle sınır komşusu olundu.
4. 639 yılında Kuzey Afrika’nın fethine başlayarak Mısır’ın tamamını ve Libya’nın bir kısmını aldı.
5. Dört Halife Dönemi’nde fetihlerin en fazla yapıldığı dönem Hz. Ömer devridir.

Hz. Ömer Dönemi Önemli Olayları

• Hz. Ömer İslam Devleti’nin geniş sınırlara ulaş­tırınca devlet yönetiminde askeri, adli ve mali alanda yenilikler yaptı.
• Ülkeyi yönetim birimlerine bölerek, illeri valiliklere ayırdı; ayrıca adaleti sağlamak için her ile kadı atadı.
• Hz. Ömer mali problemi çözebilmek için ilk defa Mali Divan kurdu.
• Stratejik bölgelerde (Şam, Kufe, Basra, Bağdat) Ordugah şehirler kurdu. Ayrıca ilk düzenli ve sürekli orduları oluşturdu.
• Orduyu daha iyi idare edip fetihleri hızlandırmak amacıyla Divan-ı Cund’u (ordu divanı) kurdu.
• Ordunun masraflarını ve askerin maaşlarını karşılamak için ikta sistemini kurdu.
• Hz. Muhammed döneminde kurulan Beytü’l Mâl’i (Devlet hazinesi) yeniden düzenleyerek ilk bütçeyi hazırladı.
• Hicri takvim de bu dönemde düzenlendi (639).

Çözümlü Test Soruları

1. Hz. Ömer döneminde devlet teşkilatında yapılan en önemli yenilik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan teşkilatının kurulması
B) İlk İslam parasının bastırılması
C) Vakıf sisteminin oluşturulması
D) Posta teşkilatının kurulması

Çözüm: Doğru cevap A seçeneğidir. Hz. Ömer döneminde devlet işlerinin düzenli yürütülmesi için divan teşkilatı kurulmuştur.

2. Aşağıdaki fetihlerden hangisi Hz. Ömer döneminde gerçekleşmemiştir?
A) Kudüs’ün fethi
B) Mısır’ın fethi
C) İran’ın fethi
D) Endülüs’ün fethi

Çözüm: Doğru cevap D seçeneğidir. Endülüs’ün fethi Hz. Ömer döneminde değil, Emeviler döneminde gerçekleşmiştir.

3. Hz. Ömer döneminde aşağıdaki şehirlerden hangisi İslam devletinin yeni başkenti olmuştur?
A) Mekke
B) Medine
C) Kufe
D) Şam

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir. Hz. Ömer döneminde fetihlerin genişlemesiyle Kufe şehri kurulmuş ve yönetim merkezi haline gelmiştir.

4. Hz. Ömer döneminde uygulanan ve İslam devletinin gelir kaynaklarını düzenleyen sistem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tımar sistemi
B) Beytülmal sistemi
C) Vakıf sistemi
D) Haraç sistemi

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir. Hz. Ömer döneminde devlet hazinesi anlamına gelen Beytülmal sistemi kurularak gelirler düzenli hale getirilmiştir.

5. Hz. Ömer döneminde aşağıdaki alanlardan hangisinde yenilik yapılmamıştır?
A) Askeri teşkilat
B) Adli sistem
C) Eğitim sistemi
D) Mali sistem

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir. Hz. Ömer döneminde eğitim sistemiyle ilgili köklü bir yenilik yapılmamış, bu alandaki düzenlemeler daha sonraki dönemlerde gerçekleşmiştir.

6. Hz. Ömer’in “Emirü’l-Mü’minin” unvanını alması aşağıdaki gelişmelerden hangisinin sonucudur?
A) Devlet teşkilatını kurması
B) Fetihleri genişletmesi
C) Halifeliğin siyasi bir kimlik kazanması
D) Adalet sistemini yeniden düzenlemesi

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir. Hz. Ömer’in “Emirü’l-Mü’minin” (Müminlerin Emiri) unvanını alması, halifeliğin siyasi bir kimlik kazanmasının göstergesidir.