HÜSNÜTALİL [Güzel Nedenleme]

Anlama incelik, hoşluk ve güzellik katmak için şiirdeki bir olayı, bir espriyi doğal yani gerçek sebebinden hayalî bir sebebe bağlama sanatıdır. Hüsnütalil, “güzel sebebe bağlama” olarak da ifade edilir.

Örnek: Kendi hüsnünden utanmış da kızarmış yanağı

Yüzün örtüp kapamış saçları baştan aşağı

Bu dizelerde yer verilen sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hüsnütalil    B) Tezat     C) Tevriye    D) Cinas     E) Mecazımürsel

Çözüm: Olaylar güzel sebebe bağlandığı için hüsnütalil sanatı vardır. Cevap A seçeneğidir.

TEZAT
Bir şiirde ortak yönleri olan iki zıt kavramı biri mecaz, diğeri gerçek manada olmak üzere, bir arada bulundurma sanatıdır.

TECAHÜLÜARİF

Bilerek bilmezden gelme sanatı. Şairin, bilinen bir şeyi bilmiyormuş yahut başka bir şekilde biliyormuş gibi yaparak gösterdiği sanattır.

TELMİH

Herkesçe bilinen bir olay, hadise, isim, eser, kıssadan hisse, fıkrayı söylenen söz içinde işaret etme, hatırlatma veya belirtme sanatıdır.

Bilirim ne yapsam hata
Yanlış, attığım her adım
Ellerim elma dalında
Adem’le Havva ecdadım

(Cahit Sıtkı Tarancı)

Şair, insanlığın babası ve annesi olan Hz. Adem ile Havva’nın, Allah’ın yemelerini yasak ettiği meyveyi, hata ederek, yemeleri ile cennetten çıkarılmalarını hatırlatıyor.