Edebî Akım: Bir sanatkâr grubunun belli bir dönemde, ortak dünya görüşü, estetik, sanat ve edebiyat anlayışı çerçevesinde oluşturduğu edebiyat hareketi; bu anlayış ve hareket çevresinde kaleme aldıkları edebî eserlerin oluşturduğu bütündür. Edebî eserler, belli bir sanat anlayışı doğrultusunda yazılır. Eserler toplamı, edebiyat ve sanat akımlarını oluşturur.
1) Hümanizm (İnsancılık)
Sözcük olarak “insanlık aşkı”, “insancıllık”, “insaniyete muhabbet”, ”insanı dil, din, renk ayrımı gözetmeden sevmek”
anlamlarına gelir. Felsefi olarak “insanî değerleri savunan dünya görüşü” dür. Rönesans döneminde eski Yunan ve Latin edebiyatına dönüp ona değer veren, araştıran ve tanıtan öğretidir.
İlk belirtileri 14. yüzyılın başında İtalya’da görülmeye başlanan Hümanizm ve Rönesans, asıl gücüne 15. yüzyılda
ulaşmış ve 16. yüzyılın sonuna kadar varlığını sürdürmüştür.
Temsilcileri: Dante, Petrarca, Boccacio, Rabelais, Montaigne, Cervantes, W. Shakespeare
Özellikleri
- Asıl konusu insandır, amacı, insanı cennetteki kusursuzluğa doğru götürmektir.
- Sanatçılar, üslup ve biçime çok önem vermiştir.
- Akım, bütün insanlığa seslendiği için “evrensel” özellikler taşır.
- Sanatta asıl kuralın taklit (mimesis / yansıtma) olduğu savunulmuştur.
- Sanatçılar, eski Yunan ve Latin sanatını örnek almışlardır.
- Sanatçıların büyük kısmı aristokrattır, yani asker ve asilzadedir.
- Sanatçılar, sanat endişesi taşıdıkları için yapay ve sanatlı bir dil kullanmışlardır.
Hümanizmin Edebiyattaki Yansımaları
Hümanizm, özellikle edebiyat alanında büyük bir etkiye sahip olmuştur. Antik çağ metinlerinin yeniden incelenmesi, klasik edebiyatın yeniden canlanmasını sağlamış ve edebiyatta insan merkezli bir yaklaşımı teşvik etmiştir. William Shakespeare, Michel de Montaigne, Dante Alighieri ve Petrarch gibi isimler, hümanizmin etkisini eserlerinde barındıran yazarlardan bazılarıdır.
- sınıf edebiyat derslerinde hümanizm, Rönesans ile birlikte incelenir ve edebi eserlerdeki yansımaları ele alınır. Hümanizm, edebi türler, yazarlar ve dönemlerin anlaşılmasında önemli bir kavram olarak kabul edilir.
