Hukuk Alanında Yapılan İnkılaplar

Kelime anlamı olarak hukuk. haklar anlamına gelir. Kavram olarak da, kişilerin birbirleriyle ve devlet kurumları arasındaki ilişkileri düzenleyen yazılı kurallara hukuk kuralları denir. Evlenme, boşanma ve miras haklarını belirleyen aile hukukuna Medeni Kanun denir.

Osmanlı Devleti’nden itibaren 1926’daki düzenlemelere kadar Cumhuriyet’in ilk yıllarında;

I. İslam hukuk sistemiyle hüküm veren mahkemeler,
II. azınlık mahkemeleri,
III. kapitülasyonlardan doğan Avrupa devletlerinin elçiliklerine bağlı olarak söz konusu devletlerin hukuk sistemlerine göre hüküm veren mahkemeler

gibi “çok hukuklu” bir yapı görülmektedir.
Cumhuriyet rejiminin gereği olarak milli hakimiyet ve eşitlik esaslarının hukuk alanında da yerleşmesi  için Türkiye Cumhuriyeti,

• Medeni Hukuk,
• Ceza Hukuku,
• Borçlar Hukuku

alanlarında Avrupa devletlerinin hukuk kurallarını esas alarak Türk Hukuk Sistemi’ni oluşturmuştur.

Türk Medeni Kanunu

• Medeni hukukla ilgili işlemler Osmanlı döneminde İslam hukuk sistemine göre çözümlenmekteydi ve Osmanlı Medeni Kanunu, Ahmet Cevdet Paşa başkanlığında oluşturulan Mecelle denen kanun ile geliştirilmiş ve sistemli hale getirilmiştir. Bu kanun İslam hukuk sistemi ve günün ihtiyaçları göz önüne alınarak hazırlanmıştı.
• 17 Şubat 1926’da İsviçre Medeni Kanunu Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenerek mecliste kabul edilmiştir.
• İsviçre Medeni Kanunu’nun, Türk Medeni Kanunu’na temel olarak alınmasında, Avrupa Medeni Kanunları içerisinde en yenisi olması, kadın – erkek eşitliği ve demokratik esaslar çerçevesinde düzenlenmiş olması etkili olmuştur.
• Türk Medeni Kanunu 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girmiştir.

Medeni Kanun’un Türk kadınına sağladığı bazı haklar şunlardır:

• Tek eşli evlilik
• Resmi nikah zorunluluğu
• Evlilikte yaş sınırı
• Boşanmanın şartlara bağlanması
• Kadın – erkek için eşitlik ilkesi
• Mirasta kadın – erkek eşitliği
• Çocuğun velayetinin kadınlara da verilmesi
• Evlenmede eşlerin isteğinin esas alınması
• Medeni Kanun’un kabulü ile birlikte Türk toplumunda ve aile yaşamında kadın – erkek eşitliği sağlama yoluna gidilmiştir.
• Türk Hukuk sistemindeki inkılap süreci sadece Medeni Kanun’un kabulü ile sınırlı kalmamıştır.
• Hukuk sisteminin tüm alanları, Avrupa devletlerinin uygulamış olduğu hukuk sistemleri esas alınarak çağdaş Türk Hukuk Sistemi oluşturulmuştur.

Bilgi

• 1924 Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldırıldı.
• 1924 Şeriye Mahkemeleri kaldırıldı.
• 1924 Anayasası yürürlüğe girdi.
• 1925 Ankara Hukuk Mektebi açıldı.
• 1926 Medeni Kanun kabul edildi (İsviçre’den uyarlandı).
• 1926 Ceza Kanunu kabul edildi (İtalya’dan uyarlandı).
• 1926 Borçlar Kanunu kabul edildi (Almanya’dan uyarlandı).
• 1928 Devletin dini İsIam’dır, hükmü anayasadan çıkartıldı.
• 1929 İdare Hukuku kabul edildi (Fransa’dan uyarlandı).
• 1930 Kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı tanındı.
• 1933 Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı tanındı.
• 1934 Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.
• 1937 Atatürk ilkeleri anayasaya konuldu.

Bütün bu inkılaplarla birlikte Türk hukuk sistemi çağdaş Avrupa hukuk sistemleriyle eşit düzeye getirilmeye çalışılmıştır. Azınlıklar kendi mahkemelerini kapatmışlardır. Avrupa devletlerine bağlı mahkemeler kapanmıştır. Bu gelişmeler sonucunda Türk hukuk sistemi ülke genelinde uygulanmaya başlamıştır.