Hücre Bölünmesinin Gerekliliği

NOT: Bu konuda,
– İnterfaz evresi öğrenilecektir.
– İnsanların ve diğer çok hücreli canlıların büyümesi ve gelişmesi için mitozun önemi sorgulanacaktır.
– Hücre bölünmesinin kontrolü ve bu kontrolün canlılar için önemi incelenecektir.
– Eşeysiz üreme çeşitleri incelenecektir.
– Eşeysiz üremenin tarımsal üretimdeki önemi belirtilecektir.

HÜCRENİN BÖLÜNME NEDENLERİ

• Belirli bir büyüklüğe ulaşan hücre bölünür. Hücrenin bölünme nedenleri şunlardır:
• Hücrenin büyümesi sırasında çekirdek/sitoplazma oranı azalır. Bu durumda çekirdeğin hücreyi yönetmesi güçleşir. Bu olumsuzIuğun ortadan kalkabilmesi için hücre bölünür.
• Hücrede büyüme sırasında hacim/yüzey oranı r3/r2 olarak değişmektedir (Orantısız büyüme gerçekleşmektedir.). Madde alışverişi ve hücredeki çeşitli metabolik artıkların hücreden uzaklaştırılması olayları zorlaşır. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırabilmek için hücre bölünür.

Hücre bölünmesi,
– çevresel faktörler
– hormonlar
faktörlerinden etkilenebilir.

Hücrenin bölünebilmesi için hücre büyüklüğünün artmasının yanı sıra çekirdek DNA’sının kendini eşlemesi gerekmektedir.

Bilim insanları amibin bölünmesini gözlemleyebilmek amacı ile bazı deneyler yapmışlardır.
I. Bölünme olgunluğuna erişmemiş amibin sitoplazması kesilirse amibin bölünmediği görülmüştür. (Deney 1)
II. Bölünme olgunluğuna erişmiş kontrol grubunu oluşturan amibin bölünebildiği görülmüştür. (Deney 2)
III. Bölünme olgunluğuna erişmiş ve sitoplazması bölünme büyüklüğüne erişmiş bir amipte sitoplazmanın bir bölümünün kesilmesi amibin bölünmesini engelleyememiştir. (Deney 3)

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi hücre bölünmesinin temel nedenlerinden biridir?
A) Kalıtsal bilgiyi yok etmek
B) Hücre zarını güçlendirmek
C) Yüzey / hacim oranını artırmak
D) Sitoplazmayı azaltmak
Doğru Cevap: C
Çözüm: Hücre büyüdükçe hacmi artar ama yüzey alanı aynı oranda artmaz. Bu durum madde alışverişini zorlaştırır. Yüzey / hacim oranını artırmak için hücre bölünür.

---

2. Aşağıdakilerden hangisi hücrelerin bölünme nedenlerinden biri değildir?
A) Canlının büyümesini sağlamak
B) Hasarlı hücreleri yenilemek
C) Kalıtımı ortadan kaldırmak
D) Üreme işlemini gerçekleştirmek
Doğru Cevap: C
Çözüm: Hücre bölünmesinin amacı kalıtımı yok etmek değil, aksine korumaktır. Diğer seçenekler hücre bölünmesinin temel nedenleridir.

---

3. Tek hücreli canlılarda hücre bölünmesi aşağıdakilerden hangisini sağlar?
A) Sadece büyümeyi
B) Sadece onarımı
C) Üremeyi
D) Protein sentezini
Doğru Cevap: C
Çözüm: Tek hücreli canlılar bölünerek eşeysiz üreme gerçekleştirir. Bu nedenle hücre bölünmesi onların çoğalmasını sağlar.

---

4. Çok hücreli bir canlıda hücre bölünmesinin birincil amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Üreme
B) Fotosentez
C) Büyüme ve gelişme
D) Solunum
Doğru Cevap: C
Çözüm: Çok hücreli canlılarda hücre bölünmesi, büyüme, gelişme ve onarım için yapılır. Üreme, genellikle özel üreme hücreleriyle gerçekleşir.

---

5. Bir hücre büyüdükçe aşağıdaki durumlardan hangisi hücre bölünmesini zorunlu hale getirir?
A) DNA miktarının azalması
B) Sitoplazmanın çekirdeğe oranla küçülmesi
C) Yüzey alanının hacme oranla yetersiz kalması
D) Organel sayısının sabit kalması
Doğru Cevap: C
Çözüm: Hücre büyüdüğünde madde alışverişi için gerekli yüzey yeterli gelmez. Bu durum, hücrenin bölünerek yüzey/alan oranını artırmasını sağlar.