Canlı, esnek, seçici- geçirgen ve yarı saydam özelliklere sahip olan bir zardır. Bugün geçerli olan akıcı mozaik zar modeli , S.J. Singer ve G. Nicholson tarafından geliştirilmiştir. Zarın akıcılığı, protein moleküllerinin yağ tabakaları içinde hareket edebilmesinden kaynaklanır.

• Zarın yapısında en fazla protein, sonra lipit ve çok az miktarda da karbonhidrat molekülleri bulunur.
• Proteinler yüzey ve iç proteinleri olarak iki çeşide ayrılır. İç proteinlerin çoğu zarın iki yanında, fosfolipit tabakaları arasında kanallar oluşturur. Bunlara kanal proteini denir. Bu proteinlerin arasında küçük açıklıklar bulunur. Bunlar madde geçişinde rol oynayan porlardır. Porların sayısı ve sıklığı hücreden hücreye değişebilir.
• Hücre zarındaki, tosfolipit moleküllerinin suyu seven uçları sitoplazma ve doku sıvısına doğru yönelmiştir. Suyu sevmeyen uçları ise birbirlerine dönerek, hücre zarına kararlı yapı özelliği kazandırmıştır.
• Hücre zarının dış yüzeyinde yer alan, glikoprotein ve glikolipit molekülleri, her hücre çeşidinde farklı özellikte ve farklı sayıda olabilir. Bu moleküller, hücrelerin birbirini tanımasını; enzim, hormon ve antikor gibi özel moleküllerin tanınmasını sağlar (reseptör görevi yaparlar). Ayrıca zarın seçici geçirgenlik özelliğinde de etkili olur.
• Hücre zarı seçici – geçirgendir. Bir molekülün zardan geçme durumu hem molekülün hem de hücre zarının özelliğine bağlıdır.
• Hücre zarında madde geçişi sırasında ATP enerjisi harcanması, zarın canlı olduğunu ispatlar.

Hayvan hücrelerinde hücre zarının yapısında bir çeşit steroit olan kolesterol de bulunur. Bu molekül zarın akışkanlığının sağlanmasında etkilidir.

Sonraki Konu: Hücre Zarından Madde Geçişleri