HİSAR GRUBU (HİSARCILAR)
İlk sayısı 16 Mart 1950’de çıkan Hisar dergisi çevresinde toplanan sanatçıların oluşturduğu edebî topluluktur.
Hisar dergisi aralıklarla iki dönem çıkmıştır.
Memleket edebiyatıyla benzer özellikler göstermişlerdir.
Hisarcılar, genellikle geleneksel nazım biçimlerini kullanmışlar.
Ölçü olarak aruzu da heceyi de serbest nazmı da kullanmışlardır.
Millî değerlerin yaşatılmasını arzu etmişler, aşırı ve tutucu davranmamışlar, orta yolu izlemişlerdir.
Türk kültürüne, diline, şiirine, edebiyatına emeği geçmiş değerlerin yaşatılmasını isterler.
Nazım Hikmet’in başlattığı toplumcu gerçekçiliğe, Orhan Veli’nin Garip hareketine, İkinci Yeni şiirine karşı çıkmışlardır.
Kaynak ve Mavi dergileri ile sanatın çeşitli sorunları üzerinde tartışmışlardır.
Hisar topluluğu, geleneğin aksine, ortaya çıktıktan 17 yıl sonra “Radyoda Hisar Saati” programında sanat görüşlerini açıklamışlardır.
Hisar dergisinin 113. ve 114. (Mart 1967) sayılarında şu görüşler yayımlanmıştır:
a. “Sanatçının Dili Yaşayan Türkçe Olmalıdır.” Hisarcılar, dönemin uydurma dil anlayışına karşı çıkmışlardır. Halkın konuştuğu dil dışında bir dil kullanılmasına karşı çıkmışlardır.
b. “Sanatçı Bağımsız Olmalıdır.” Sanatçının kalemini herhangi bir ideolojinin emrine vermemesi gerektiğini savunmuşlar ve sanatın bir propaganda aracı olmadığını söylemişlerdir.
Not: Hisarcılar, “Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir” özelliklerini taşımaktadır.
c. “Sanat Milli Olmalıdır.” Batılı eserlerin birer kopyası yapılarak milli bir edebiyat oluşturulamaz. Hisarcılar Batılı eserlerin tanınması ve bilinmesini arzu etmişler, ancak bu eserlerin kötü kopyalarının Türk edebiyatının ürünü diye takdim edilmesine karşı çıkmışlardır.
d. “Sanatta Yenilik Esastır.” Sanatta yenilik, eskiyle bütün bağları koparıp soysuzlaşmak değildir. Yeni mutlaka eskiye dayanacak ve eskiden kuvvet alacaktır. Yahya Kemal bunu, “Ne harabi ne harabatiyim / Kökü mazide olan atiyim.” beytiyle ifade eder. Şiirde yenilik yapmak için vezni veya kafiyeyi atmayı zaruri görmemişler, yeterli de bulmamışlardır.
Temsilcileri: Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Bekir Sıtkı Erdoğan, Halil Soyuer, Yahya Benekay, Gültekin Samanoğlu, Mustafa Necati Karaer, Hasan İzzet Arolat, Nevzat Yalçın, Fikret Sezgin, Osman Fehmi Özçelik
BEKİR SITKI ERDOĞAN (1926-2014)
Hem heceyi hem aruzu kullanan şair, serbest nazımla da şiir yazmış ancak daha çok hece ölçüsünü kullanmıştır.
Geleneksel âşık edebiyatı nazım biçimlerini kullanmış ve rubai ile şiirler yazmıştır.
Asker kökenli olan Bekir Sıtkı, bir marş şairidir. 1965’te Deniz Harp Okulu Marşı, 1973’te 50. Yıl Marşı, 1981’de 100. Yıl Marşı, 1998’de 75. Yıl Marşı ile birincilik ödülleri kazanmıştır.
Daha çok “Hancı” (Binbirinci Gece) ve Türk sanat müziği formunda bestelenen “Kışlada Bahar”, ayrıca “Marya” şiirleriyle tanınmıştır.
Eserleri
— Şiir: Bir Yağmur Başladı, Yalan Dünya, Dostlar Başına
MUSTAFA NECATİ KARAER (1929-1995)
Hisar’ın en güçlü şairlerinden biridir.
Gelenekten, özellikle halk edebiyatından yararlanmıştır.
Dile hâkimdir, sade bir dil kullanmış, imgeyi önemsemiştir.
Şairin üslubunda hem anlamı güçlendirmek hem de musikiyi sağlayabilmek amacıyla kelime, kelime grubu ve dize tekrarları özel yer tutar.
Kerem ile Aslı hikâyesini manzum biçimde yeniden yazmıştır.
Eserleri
— Şiir: Sevmek Varken, Güvercin Uçurtmak, Kuşlar ve İnsanlar, Ses Mimarlarımızdan Şiirler, Kerem ile Aslı
— İnceleme: Karacaoğlan
İnci Enginün, onun için şöyle der: ”Karaer’in şiirlerindeki kilit kelimelerden biri Kerem ise diğeri de şüphesiz ki otuz kere kullandığı mordur: Mor halk edebiyatında dağ ile birlikte kullanılır. Mor dağlardan çok sık söz edilir. Tıpkı siyah—beyaz zıtlığında olduğu gibi mor renkte de zıtların birleşmesi var. Hasret ve hatıraları ifade eder.”
YAVUZ BÜLENT BAKİLER (1936-…)
Daha çok hamasî (destan niteliği taşıyan) şiirler yazan Bakiler, millî konuları işlerken takındığı tavır açısından Enis Behiç Koryürek’e benzer.
Geleneksel şiire bağlı, ulusal değerlerin işlendiği, Anadolu coğrafyasıyla Anadolu insanını kucaklamaya çalışan şiirleriyle tanınmış, ayrıca “Seninle”deki ‘Türkistan’, ‘Azerbaycan’ ve ‘Üsküp’ şiirlerinde Türkiye dışındaki Türkleri içine alan geniş bir dünyayı kucaklamak ister.
Eserleri
— Şiir: Yalnızlık, Duvak, Seninle, Harman (Bütün şiirleri)
— Gezi: Türkistan Türkistan, Üsküp’ten Kosova’ya, Leyleğin Kanadında
— İnceleme-Deneme: Sözün Doğrusu (1 —2), Arif Nihat Asya İhtişamı
BAHATTİN KARAKOÇ (1930-…)
Geleneksel şiir kültürünün temel söylemlerini yeniden yorumlamıştır.
Genellikle insan-tanrı, insan-doğa ve insan-toplum ilişkilerini işleyen sanatçı sosyal olayları da işlemiştir.
Halk edebiyatından yararlanan sanatçı hece ölçüsünü kullanmış ancak başarılı serbest şiirler de yazmıştır.
Kahramanmaraş’ta “Dolunay” (1986) isimli şiir dergisini otuz altı sayı çıkarmıştır.
Eserleri
— Siir: Mevsimler ve Ötesi, Seyran, Zaman Bir Beyaz Türküdür, Sevgi Turnaları, Ay Şafağı Çok Çiçek, Kar Sesi, İlkyazda, Bir Çift Beyaz Kartal, Menzil, Uzaklara Türkü, Güneşe Uçmak İstiyorum, Beyaz Dilekçe, Güneşten Öte, Leyl ü Nehar Aşk, Aşk Mektupları, Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman, Ay Işığında Serenatlar, Ben Senin Yusuf’un Olmuşum
MUNİS FAİK OZANSOY (1911-1975)
Faik Ali Ozansoy’un oğludur. Hisar dergisini çıkaran grubun içinde yer aldı. Hisar topluluğunun en yaşlı üyesidir. Hisar’da başyazılar yazdı ve derginin polemiklere kaymasını önledi.
Eserleri
– Şiir: Büyük Mabedin Eşiğinde, Hayal Ettiğim Gibi, Bir Daha, Yakarış, Zaman Saati, Yakınma, Kaybolan Dünya
İLHAN GEÇER (1917-2004)
Hisar dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. İlk şiirlerinde halk şiirinin zevkini yaşattı. Daha sonra yazdıklarında yeni şiirin etkileri görüldü. Şiirlerinde duygu ve şairanelik hâkimdir. Yurt güzellemeleri de yazmıştır. İçe dönük bir şair olan İlhan Geçer, “Şiir benim her şeyimdir; ümidim, tesellim ve mutluluğum.” der. Şiirlerinde lirizm hâkimdir. Karamsar bir dünya görüşü vardır.
Eserleri
— Şiir: Büyüyen Eller, Belki, Bir Bulut Geçti, Yeşil Çağ, Hüzzam Beste,
Antoloji: Cumhuriyet Döneminde Türk Şiiri
FEYZİ HALICI (1924—…)
Halk şiiri geleneğinden yararlanmış, Fezai imzasıyla saz şiiri tarzında şiirler yazmıştır. Yeni tarz şiirlerinde de başarılıdır. Memleket, din ve dostluk, Mevlana’nın da etkisiyle onun şiirlerinde önemli yer tutar. Anadolu insanının ince duyarlılığını şiirleştirmiştir. Son dönemde sevgi, aile ve çocuk şiirleri yazmıştır. Çağrı dergisini 1957’den beri yayılmamış. Konya Aşıklar Bayramı’nı gelenekleştirdi. Mevlana’dan çeviriler yapmıştır.
Eserleri
— Şiir: Bir Aşkın Şiirleri, İstanbul Caddesi, Günaydın, Gecenin Bir Yerinde İki Ceylan (mensur şiirler), Selçukya’da Aşk, Yaşama Sevinci, Dinle Neyden, Mesnevi, Rubailer
MEHMET ÇINARLI (1925-1999)
Hisar’ın kurucularından olan şair, Hisar bildirisinin hazırlanmasına öncülük etmiştir. Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır. Dile, ölçüye hâkimdir. Geleneğin olanaklarından faydalanarak fakat geleneği, aynen tekrarlamadan kullanmıştır. Şiir dışında deneme, gezi ve anı türlerinde eser vermiştir.
Eserleri
– Şiir: Güneş Rengi Kadehlerle, Gerçek Hayali Aştı, Bir Yeni Dünya Kurmuşum, Zaman Perdesi, Güzelliklere Doymam
NEVZAT YALÇIN (1926-2012)
Hisar’ın kadrosu içinde yer aldı. Şiire aruzla başlar, aruz ve heceyle devam etmiştir.
Eserleri
— Şiir: A Sokağı, Güneş ve Adam, Daha Yeni Daha Yakın, En Eski En Uzak
NÜZHET ERMAN (1928-1996)
Konularını Anadolu’dan alan şair, şiirlerinde Anadolu halkının ızdırap ve çilelerini ve Anadolu sevgisini işler. İşlenmeyi, hizmet götürülmeyi bekleyen yurt topraklarına sevgiyle yaklaşmıştır.
Eserleri
— Şiir: Yeşil, A Benim Canım Efendim, Anadolu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Hem Hürriyet Hem Ekmek, Türk, Halk Haktır, Biyografi: Cahit Sıtkı Tarancı, Kemalettin Kamu
GÜLTEKİN SAMANOĞLU (1927-2003)
Hisar topluluğunun Bekir Sıtkı ve Mustafa Necati Karaer ile birlikte asker kökenli temsilcileri arasındadır. Hatıraları ve bir takım yaşantının ilham ettiği kapalı duyguları anlattığı şiirlerinde saadeti arar.
Eserleri
— Şiir: Alacakaranlık, Uzun Vuran Gölge
AHMET TUFAN ŞENTÜRK (1924-2005)
Geleneğe bağlı bir şairdir. Konuşma dilini kullanır.
Eserleri
— Şiir: Sarhoş Dünya, Mustafa Kemal, Allah Versin, Çakır Dikeni, İnsanlık Şarkısı, Hepsinden Güzel, Sevgiyle, Dağıstan Aslanı Şeyh Şamil Destanı
YAHYA BENEKAY (1925—1997)
Hisar dergisinde 19 şiiri yayımlanmış, daha sonra Varlık, Türk Dili ve Türk Düşüncesi dergilerinde şiirlerini yayımlamıştır. Birçok şiiri Türk sanat müziği formunda bestelenmiştir.
Eserleri
— Şiir: Özgürlüğe Açılan Eller, Işığın Kavgası, Halkın Soluğu, Şiirsiz Kalmasın, Yeryüzü Sancısı, Yürekte Yanan Dünya, Mavi Ter, Işıltılar
YAHYA AKENGİN (1946—…)
Hisar dergisinde tanındı. Heceyi sürdürenlerdendir. Hem konu hem de içerik bakımından geleneğe bağlı bir şairdir Şiirleriyle çeşitli armağanlar aldı.
Eserleri
— Şiir: istesen, Akşamla Gelen, Kimselere Anlatamadan
