HİDROKARBONLAR (ALKENLER)
Alkenler:
- Komşu karbon atomları arasında ikili bağ içeren bileşiklerdir.
- İkili bağlarından dolayı doymamış bileşiklerdir
- Olefinler (yağ oluşturucu) olarakta adlandırılırlar.
- Yapısında bir tane ikili bağı olan düz zincirli alkenler CnH2n genel formülüne uyarlar.
- Yapısında iki tane ikili bağ içeren düz zincirli alkenler ve bir tane ikili bağ içeren siklo alkenler ise CnH2n-2 genel formülüne uyarlar.
Alkenlerin IUPAC sistemine göre adlandırması yapılırken;
1. Düz zincirli alkenler eşit karbon sayılı alkan adının sonundaki —an eki yerine —en eki getirilerek adlandırılır. Yaygın adlandırmalarda —en eki yerine —ilen eki getirilir. Karbon atomları ikili bağa sahip olanları en küçük numaraları almaları sağlanarak numaralandırılır.
2. Dallanmış zincirli alkenlerde ikili bağın içinde bulunduğu en uzun karbon zinciri belirlenir. İkili bağa sahip karbon atomları en küçük numarayı alacak şekilde numaralandırma yapılır.
Eğer ikili bağ karbon zincirinin uçlarına eşit uzaklıkta ise numaralandırma grupların yakın olduğu uçtan başlanarak yapılır.
Karbon zincirine ve ikili bağa eşit mesafedeki yan gruplar alfabetik sıralamaya bakılarak adlandırılır.
3. Alkenlerde birden fazla sayıda ikili bağ varsa karbonlar ikili bağların yakın olduğu uçlardan başlanarak numaralandırılır. İkili bağların yerleri ve sayıları ile çift bağ sayısı “dien”, “trien” gibi ekler kullanılarak belirtilir.
4. Alkenlerden bir hidrojen kopartılması ile oluşan radikal gruplara alkenil denir. Adlandırma alken adının sonuna —il eki getirilerek yapılır.
5. Halkalı alkenler sikloalkenler olarak adlandırılır. Halkadaki ikili bağa sahip karbon atomlarına en küçük numaralar verilir. Yan gruplar bu numaralandırma dikkate alınarak adlandırılır. Birden çok sayıdaki çift bağların yerleri belirtilir.
Alkenlerin Özellikleri:
- İkili bağa sahiptirler.
- Erime noktaları alkanlardan düşüktür.
- Çift bağa sahip karbon atomları sp2 hibritleşmesi yapar.
- Apolar moleküllerdir.
- Suda çözünmezler.
- Molekül kütleleri arttıkça erime ve kaynama noktaları yükselir.
- Yanma, katılma, yükseltgenme ve polimerleşme tepkimelerini verirler.
