Harita Elemanları 9. Sınıf Coğrafya


Kategoriler: 9. Sınıf Coğrafya Konuları, Coğrafya
Cepokul

Haritanın elemanları şunlardır,

  • Başlık
  • Ölçek
  • Coğrafi koordinatlar
  • Yön oku
  • Lejant (Harita işaretleri)

UYARI: Coğrafi koordinatların bulunduğu bir haritada yön okuna gerek yoktur.

A. Yön Oku: Haritada “kuzey” yönünü gösteren semboldür. Coğrafi koordinatların kullanıldığı haritalarda yer almayabilir. Unutulmamalıdır ki gelenekselleşmiş olarak haritanın üst tarafı kuzeyi gösterir. Ancak bu özelliğin kullanılamayacağı kadar büyük ölçekli haritalarda (plan) yön oku vazgeçilmez gerekliliktir.

B. Harita İşaretleri (Lejant): Haritalarda dağılışı gösterilen coğrafi değerler (yer şekilleri, nüfus, madenler, tarım ürünleri vs) çeşitli semboller kullanılarak gösterilir. Bu semboller ve anlamları, haritanın genellikle sağ alt köşesinde lejant adı verilen bir tablo içinde gösterilir. Haritanın içeriğine göre lejantlar da farklılık gösterebilir. Örneğin fiziki haritalarda genellikle yer şekillerini ve yükseltileri ifade eden semboller yer alırken, idari haritalarda idari bölünüşle ilgili semboller bulunur.

C. Harita Başlığı: Haritaların üzerinde, haritanın hangi konuda hazırlandığını belirten bir başlık bulunur. Genellikle haritanın üst bölümünde ya da lejant bölümünde bulunur. Her haritada mutlaka bulunması gereken bir unsurdur.

D. Coğrafi Koordinatlar: Haritalarda herhangi bir yerin konumunu belirlemek için coğrafi koordinat sisteminden yararlanılır. Bu nedenle paralel ve meridyenlerden oluşan bu sistem hemen her haritada bulunur.

E. Ölçek: Haritalarda coğrafi özelliklere ait değerlerin tutarlı olması için orantılı bir şekilde küçültülmesi gerekir. Haritalardaki bu küçültme oranına ölçek denir. Hatırlanacağı gibi bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için, taşıması gereken temel özelliklerden biri de ölçekli olmasıdır.

Bilgi: Genellikle bir yerin adresini tarif etmek ya da o yeri kısaca tanıtmak için kabataslak yapılan çizimlere kroki denir. Krokileri haritalardan ayıran en önemli özellik ölçeklerinin olmamasıdır.

Haritalarda coğrafi özelliklerin dağılışının sağlıklı bir şekilde ifade edilebilmesi için gerekli olan unsurlardır. Bu unsurlar; ölçek, harita başlığı, coğrafi koordinatlar, coğrafi yön ve haritanın amacına uygun olarak hazırlanmış işaretler (lejant)dir.
Haritayı oluşturan temel unsurlar; harita başlığı, lejant (açıklamalar), coğrafi koordinatlar, yön oku ve ölçektir (Harita 1.11.). Başlık, haritanın hangi amaçla hazırlandığını gösterir. Lejant (açıklamalar), haritalarda kullanılan işaret ve sembollerin ne ifade ettiğini gösteren tabloya denir. Haritaların kolay anlaşılmasını sağlar. Harita anahtarı da denir. Coğrafi koordinatlar, çizilen haritanın Ekvator ve Greenwich’e göre konumunu gösterir. Yön oku, haritada yönlerin gösterildiği bölümdür. Eğer coğrafi koordinat kullanılmışsa yön oku kullanılmayabilir.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
15 Haziran 2025 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
14 Haziran 2025 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
15 Haziran 2025 Pazar