Harita Çizim Yöntemleri
Eş Yükselti (izohips) Yöntemi
Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikte bulunan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere eş yükselti eğrileri denir. Yer şekillerini göstermek için en yaygın kullanılan yöntem eş yükselti yöntemidir.
Renklendirme Yöntemi
Yükselti basamaklarının renklerle gösterildiği yöntemdir.
Bilgi Notu:
- Renklendirme yönteminde renkler yükselti basamağını gösterir, yer şeklini (dağ, ova…), bitki örtüsünü, toprak yapısını göstermez!
- Türkiye fiziki haritasında Çukurova, Bafra, Çarşamba, Adapazarı ovası yeşil renk; Konya ovası sarı renk, Erzurum ve Yüksekova kahverengi ile gösterilir.
- Dünya fiziki haritasında Hollanda, Danimarka, Mısır yeşil, Nepal, Moğolistan, İsviçre kahverengi renk ile gösterilir.
Kabartma Yöntemi
- Yer şekillerinin belirli ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan maketleridir.
- Yer şekillerini gerçeğe en yakın ve üç boyutlu olarak gösterir.
- Yapılışı zor ve maliyeti yüksek olduğu için kullanım alanı dardır.
Tarama Yöntemi
- Tarama çizgilerini eğim belirler.
- Tarama yönteminde, çizgiler
Kısa, kalın, sık ise ⇒ Eğim fazladır.
İnce, uzun, seyrek ise ⇒ Eğim azdır.
Taranmayan alanlar ⇒ Düz alanlardır.
Gölgelendirme Yöntemi
Yer şekillerine bir yönden 45o açıyla ışık geldiği varsayılır.
Işık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkte boyanır.
Çok yaygın olmayan bir yöntemdir.
Arazi Rehberimiz: İzohipsler
Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikte olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere eş yükselti (izohips) eğrisi denir. Denizlerin derinliklerini gösteren eğrilere ise izobat denir. Deniz kıyısının yükselti 0 metre kabul edildiğinden izobatların yükseltisi 0 metreden az olur. (—20 m, —40 m, —60 m gibi)
Eş yükselti yöntemi, yer şekillerini göstermek için en yaygın kullanılan yöntemdir,
Eş yükselti eğrileri ile yapılan haritalara “topografya haritaları” da denir.
İzohipslerin Özellikleri
- İç içe geçmiş kapalı eğrilerdir.
- Eş yükselti eğrileri birbirlerini kesmezler.
- Aynı eş yükselti eğrisi üzerindeki tüm noktaların yükseltisi aynıdır.
Dikkat: Eş yükselti eğrisi üzerinde olmayan noktanın yükseltisi kesin olarak bilinmez; bir alt ve bir üst izohips eğrisi yükselti arasında olur. İki eş yükselti eğrisi arasındaki yükseklik farkı haritanın tamamında aynıdır.
Bilgi Notu: Eş yükselti eğriler arasındaki yükselti farkı haritanın ölçeğine (ayrıntıya) göre değişir. Eğer eğriler arası yükselti farkı az ise (5 m, 10 m gibi) ölçek büyük, ayrıntı fazladır. Eğriler arası yükselti farkı fazla ise (500 m, 1000 m gibi) ölçek küçük, ayrıntı azdır.
- Tepe ve dağları gösteren haritalarda yüksekliği en fazla olan eğri en içtekidir.
- Eş yükselti eğrileri eğimin (diklik) fazla olduğu yerlerde sık (birbirine yakın); eğimin az olduğu yerlerde (diklik az) seyrek (birbirine uzak) geçer.
- Deniz seviyesi eş yükselti eğrisi kıyı çizgisidir, En içte eğrilerin nokta şeklini aldığı yer doruk noktası (zirve) dır,
Dikkat:
- Denizin içindeki adayı gösteren izohipste adanın yanındaki ilk çizgi de kıyı çizgisidir ve yükseltisi 0 metredir.
- İzohips eğrilerinde iki eğri arası yükselti farkı değişmez; ancak iki eğri arası uzaklık değişir ve bu uzaklık eğime bağlıdır (Eğriler yakınsa eğim fazla olur.)
- Renklendirme yönteminde yeşil renk ile gösterilen yerler kesinlikle orman demek değildir.
