HARİTALAR

Yeryüzünün bir bölümünün veya tamamının kuş bakışı olarak belirli bir ölçeğe göre küçültülerek düzlem üzerine aktarılmasına harita denir. Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için kuşbakışı görünüşü aktarması, bir ölçüye göre küçültülmesi ve bir düzleme aktarılması gerekir. Dünya üzerinde herhangi bir yerin gerçek ölçüleriyle kağıt üzerinde gösterilmesi mümkün değildir. Yeryüzündeki gerçek uzunlukların, haritaya ve plana geçirilirken ne kadar küçüldüğünü gösteren orana ölçek denir. Her haritanın ölçeği yani küçülme oranı aynı değildir.

Haritalardaki küçültme oranı ne kadar fazla olursa o kadar geniş bir alanı göstereceğinden ayrıntıyı gösterme gücü azalır. Buna karşılık dar alanları gösteren büyük ölçekli haritalarda ayrıntıyı gösterme gücü fazla olur.

FİZİKİ HARİTALAR

Yeryüzü şekillerinin yükseltilerinin gösterildiği haritalara fiziki harita denir. Fiziki haritalarda karalar ve denizler farklı renklerle gösterilir.

Genel olarak deniz seviyesinden fazla yüksek olmayan yerler yeşil ve tonları; orta yükseklikler sarı ve tonları; yüksek yerler ise kahverenginin tonları ile gösterilir.

Denizler ve göller ise mavi rengin tonları ile gösterilir. Derinlik arttıkça mavi renk koyulaşır. Yükseltisi fazla olan dağların zirve kısımları ise beyaz renk ile gösterilir.

Renklendirme yöntemi, yeryüzü şekillerinin gösterilmesinde en çok kullanılan yöntemler arasında yer alır. Fiziki haritalardan yararlanarak tarım ve hayvancılığa elverişli bölgelerin yanı sıra su kaynakları da öğrenilebilir.

Lejant: Haritalarla ilgili bilgilerin bulunduğu alandır. Lejant olmadan haritalar hakkında bilgi almamız mümkün değildir. Haritanın dili olarak bilinir.
Haritalardaki kentler, yükseltiler, yollar, yerleşim yerleri ile ilgili bilgiler çeşitli renkler ve simgelerle gösterilir. Bu simgelerin ve renklerin anlamları haritanın alt köşesinde anahtar (lejant) adı verilen bölümde bulunur.

Ölçek: Yerkürenin veya bir parçasının belirli oranda küçültülmesine denir.

Örneğin: Türkiye’nin tamamını çizmek mümkün olmadığından belirli bir oranda küçültmemiz gerekecektir. 1/1.000.000 ölçekli haritada 1 cm’lik uzaklık yer yüzene 1 km uzaklığa denk gelir.

İşaretler çubuğundaki renkler yer şekillerinin deniz seviyesinden ne kadar yüksekte olduğunu ifade eder. Deniz seviyesi ”0 (sıfır)” olarak kabul edilir. Deniz seviyesine yakın yerler yeşil rengin tonlarıyla ifade edilir. Deniz, akarsu ve göller ise mavi renkle gösterilir. Fiziki haritalarda kullanılan renklerin hangi yükseltileri ve derinlikleri ifade ettiği haritanın alt köşesindeki harita işaretleri bölümünde (lejant) gösterilir.