Halk Edebiyatı Nazım Türleri

1.Güzelleme

Daha çok “sevgi, sevda, aşk, ayrılık, hasret” gibi konular üzerine söylenen şiirlerdir.

Bir yeri, bir kişiyi, bir atı ya da bir tabiat güzelliğini anlatan şiirlere de güzelleme denir.

Karacaoğlan, güzelleme türünün en güzel ve başarılı örneklerini vermiştir.

Örnek:

Seni sevmek bana verse de çile
Yılmadan çekerim yeter ki he de
Senin gibi biten ender bir güle
Gözyaşı dökerim yeter ki he de

Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Taşlama    B) Koçaklama    C) Güzelleme  D) Ağıt    E) Destan

Çözüm: Yukarıdaki dizelerde “aşk” ve “sevgi” konusu işlendiği için dörtlüğün nazım türü güzellemedir. Cevap C seçeneğidir.

2. Koçaklama

Yiğitliği, yiğitleri öven kahramanlık ve savaş konulu şiirlerdir. ,

Köroğlu ve Dadaloğlu koçaklamanın en başarılı sanatçılarıdır.

3. Taşlama

Taşlama “yeren, kötüleyen ve alay eden” şiirlerdir.

Toplumun ve insanların eksik yönlerinin ele alınarak, bunların eleştirildiği şiirlerdir.

Hiciv ve mizah ögelerine yer verilir.

Seyranî ve Bayburtlu Zihni taşlama türünün en ünlü şairleridir.

4. Ağıt

Ölüm konusunu işleyen ve özel bir ezgiyle söylenen şiirlerdir.

Bazı ağıtlarda ölüm konusu işlenmez. Savaş veya göçün topluma verdiği zarar da işlenebilir.

Ağıtın İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki karşılığı sagu, divan edebiyatındaki karşılığı ise mersiye’dir.

Halk Edebiyatında Aruz Ölçüsüne Dayalı Nazım Biçimleri

Bazı halk şairleri, divan şairlerinin etkisiyle hece ölçüsünün yanında aruz ölçüsünü kullanmışlardır.

Halk şairleri, aruz ölçüsüyle yeni nazım biçimleri oluşturmuşlardır.

Halk şairlerinin aruz ölçüsüyle yazdıkları nazım biçimleri şunlardır:

– Divan
– Semai
– Kalenderi
– Selis
– Satranç
– Vezn-i âher