Bu konu ile Türkiye Cumhuriyeti’nin etkin bir vatandaşı olarak hak ve sorumluluklarımın anayasal güvence altında olduğunu açıklayacağız.

Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig’de, vatandaş ve devletin karşılıklı olarak sahip olması gereken hak ve sorumlulukların olduğuna değinilmiştir. Devletin vatandaşın huzurunu sağlama, adaletin uygulanmasında eşitliğin sağlanması gibi sorumlulukların olduğu, vatandaşın da hazine hakkını gözetme ve bunu vaktinde ödeme gibi vergi verme sorumluluğunun olduğunu belirtmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti’nde de etkin bir vatandaşın hak ve sorumlulukları devlet-vatandaş arasında karşılıklı olup, bunlar anayasamızda güvence altına alınmıştır. Simdi bu teminat altında olan hak ve sorumluluklarımızın bazılarını görelim.

A) Vergi Vermek

Anayasamızın 73 maddesine göre; “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.” Devlet topladığı bu vergiler ile yine vatandaşlara eğitim, sağlık vb. konularında yatırımlar yapar.

Vergiler, herkesin gelirine göre toplanır. Böylece toplum içi vergi adaleti sağlanmış olur.

B) Seçimlere Katılmak-Oy Kullanmak

Ülkemizde her vatandaş 18 yaşını doldurduğunda hem oy kullanabilir hem de milletvekili, muhtar, belediye başkanı olarak seçilebilir.

Seçimlere katılmak, oy kullanmak hem hak hem de sorumluluk olup Ülkemizde Cumhurbaşkanı seçilebilmek için 40 yaşını doldurmak gerekir.

C) Askerlik Yapmak

Ülkemizde 21 yaşını dolduran her Türk erkeği vatani görevini yapar.

Askerde olan er ve erbaşlar, askeri öğrenciler ve cezaevlerindeki hüküm giymiş suçlular oy kullanamazlar.

D) Kanun ve Kurallara Uymak

Türkiye Cumhuriyeti’nde herkes eşit olup toplumun düzeni ve devamı için kanun ve kurallara herkes uymak zorundadır.

Anayasal güvence altında olan bir takım hak ve sorumluluklarımız vardır. Bunlar kimi zaman tek başına hak ya da sorumluluk olabilirken bazen de her ikisi birden olabilir.

Yukarıdaki açıklamaya göre aşağıdaki verilenlerden hangisi aynı anda hem hak hem de sorumluluktur?

A) Askere gitmek B) Oy kullanmak
C) Vergi vermek D) Kanunlara Uymak

ÇÖZÜM: Seçme ve seçilme anayasamızda hem hak hem de sorumluluklarımızdan biridir. Demokrasinin ülkemizde gelişmesi adına Türkiye Cumhuriyeti’nin etkin vatandaşları oy vermekle sorumludur. Aynı zamanda oy kullanmak bir haktır. Bu yüzden sorumuzun doğru yanıtı Cevap: B