Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı
Hak ve özgürlükler kullanılırken başkalarına zarar verilmemelidir. Hak ve özgürlüklerin hiçbiri, başkalarının temel hak ve hürriyetlerini yok etmek amacıyla kullanılamaz. Dolayısıyla özgürlükler arasında başkasının hak ve özgürlükleri yok etme hürriyeti diye bir şey yoktur. Temel hak ve özgürlükler sadece devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, millî egemenliğin, Cumhuriyet’in, millî güvenliğin, kamu düzeninin, genel asayişin, kamu yararının, genel ahlak ve sağlığın korunması amacıyla sınırlanabilir. Bu sınırlandırma yapılırken de demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı uygulamalar yapılamaz. Ayrıca kaba kuvvet kullanarak hak arama yöntemi yanlış bir yöntemdir. Her insan, gerektiğinde hakkını aramak için mahkemeler veya emniyete başvurma yolunu kullanmalıdır. İnsanın kendine zarar vermesi de hak ve özgürlük kapsamında değerlendirilemez.
Hak ve Özgürlüklerin Kullanımını Engelleyen Alışkanlıklar
İnsan, kendisine zarar verecek alışkanlıklardan uzak durmalıdır. Çünkü alkol, uyuşturucu, kumar ve sigara gibi bazı alışkanlıklar sağlığa verdiği zarardan dolayı hak ve özgürlüklerin kullanımını engelleyebilir. Özellikle alkol, insanın akıl, ruh ve beden sağlığını bozar ve tüm hayatını olumsuz etkiler. Diğer yandan uyuşturucular da hak ve özgürlüklerin sağlıklı kullanılmasını büyük oranda engeller. Kumar ise insanı ekonomik açıdan özgürlüklerini kısıtlayan zararlı bir alışkanlıktır. Sigara ise sağlık açısından büyük riskler taşımakta ve bazen kanser gibi ölümcül hastalıklara yol açmaktadır.
Anayasa’ya Göre Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması:
Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz. (Madde: 13)
Anayasa’ya Göre Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması:
Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz. (Madde: 14)
Anayasa’ya Göre Temel Hak ve Hürriyetlerin Durdurulması:
Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. (Madde: 15)
Hukukun Üstünlüğü
Hukukun üstünlüğü demek, insanlar arası ilişkilerde hukuk kurallarının hâkim olması demektir. Bu da ancak herkesin hukuk kurallarına uymasıyla gerçekleşir. Hukukun üstünlüğünde toplumsal konumu ne olursa olsun, herkes kanunlar önünde eşittir. Hukukun temel amacı, insanlar arasında adalet ve eşitliği sağlamak, haksızlıkları gidermektir. İnsanlar haklarının ne olduğunu bildikleri ölçüde kanunlar çerçevesinde hak arayışını doğru yapabilirler. İnsanlar hak ve sorumluluklarını bilmedikleri takdirde hukuk ihlallerinin ortaya çıkmasına neden olurlar.
Kul Hakkı Yemek Büyük Günahtır
Kul hakkı: İnsanların toplum içinde birbirleriyle olan ilişkilerinden ortaya çıkan haklarına kul hakkı denir.
Allah hakkı, ibadetler vb. genelde ahireti ilgilendiren ve sadece Allah’a karşı hesap verilen haklardır. Allah dilerse şirk günahı dışındaki yanlış ve günahları affedebilir. Kul hakkını ise ancak hakkı yenmiş olan kişi affedebilir. Bir insanın temel hak ve özgürlüklerini kullanmasını engellemek en ağır kul hakkı ihlalidir. Ayrıca iftira, gıybet, dedikodu, başkalarının özel hayatlarını araştırmak, lakap takmak, alay etmek, hırsızlık, gasp, kul hakkı ihlaline girer. İnsanın, evladı, kardeşi, komşuları, akrabaları, dostları, arkadaşları ile ilgili hakları da kul hakkı kapsamında değerlendirilir. İnsanları yanıltmak, hile yapmak, işini gereği gibi yapmamak, kamu görevi yapanların görevini kötüye kullanması, devlete ait mallara zarar vermek, çevreyi kirletmek, trafik kurallarına uymamak, kaçak elektrik ve su kullanmak, vergi kaçırmak, rüşvet alıp vermek vb. kötü davranışlar kul hakkına girer. Vergi vermek, askere gitmek, seçimlere katılmak ve kanunlara uymak da kamu hakları kapsamına girer.
