HAÇLI SEFERLERİ’NİN SEBEPLERİ

• Avrupa’nın doğunun zenginliğini ele geçirmek istemesi (ekonomik),
• Batıya doğru hızla ilerleyen Türk – İslam dünyasını durdurmak (siyasi),
• Hz. İsa’nın doğduğu kutsal Kudüs şehrini Müslümanlardan almak (dini),
• Kluni Tarikatı’nın Hristiyan halkı kışkırtması (dini),
• Kandırılmış, aldatılmış yoksul Hristiyan halkın zengin topraklarda umut arayışı (ekonomik),
• Türk dünyası karşısında yenik düşen Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi (siyasi),
• Avrupa’daki kralların ve feodal beylerin siyasi güçlerini artırabilme düşüncesi (siyasi).

Ek Maddeler:

• Askeri prestij ve kahramanlık kazanma isteği (sosyal),
• Katolik Kilisesi’nin Avrupa Hristiyanlarını birleştirerek otoritesini güçlendirme arzusu (dini),
• Avrupa’daki nüfus artışı ve toprak kıtlığına çözüm bulma isteği (ekonomik),
• Doğu’nun gelişmiş ürünlerine, teknik bilgisine ve sanatsal zenginliğine erişim arzusu (ekonomik),
• Şövalyelik kültürünün etkisiyle savaş ve macera arayışı (sosyal),
• Hristiyanlık için cihat anlayışını güçlendirip, Hristiyan dünyasında bir dayanışma yaratma isteği (dini).

İşte bu sebeplerden dolayı Avrupa’dan Türk – İslam alemi üzerine 1096 ile 1270 yılları arasında toplam sekiz defa haçlı seferi düzenlendi. Ancak bu seferlerden dördünü anlatacağız.

I. HAÇLI SEFERİ (1096 – 1099)

• Papa II. Urban ve Piyer Lermit’in gayretleri ile Avrupa’da büyük bir ordu hazırlandı.
• Bizans’ın yardımlarıyla Anadolu’ya giren Haçlı kuvvetleriyle, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıçarslan arasında Eskişehir yakınlarında Dorileon’da büyük bir savaş yapıldı savaşta mağlup olan Anadolu Selçukluları başkent İznik’i kaybedince, baş­ kenti Konya’ya taşıdı.
• Hızla doğuya yönelen Haçlılar Antakya’yı da alıp, Kudüs’e yöneldiler sonuç olarak 1099’da Kudüs’ü Fatımilerden almayı başardılar.
• Haçlılar bu ilk seferlerinde Kudüs, Antakya, Urfa, Nablus, Sur… gibi şehirleri ele geçirerek buralarda feodaliteye dayalı dükalık ve kontluklar kurdular.

II. HAÇLI SEFERİ (1147 – 1149)

• II. Haçlı Seferi ise Musul Atabeyi İmameddin Zengi’nin Urfa kontluğunu ele geçirmesi üzerine düzenlendi.
• Papa’nın çağrısı üzerine Alman İmparatoru III. Konrad ve Fransa kralı VII. Lui ayrı yönlerden Anadolu üzerine sefere çıktılar
• II. Haçlı ordusu Anadolu’ya varınca Anadolu Sel­çuklu hükümdarı I. Mesut’un gayretleri sonucunda bozguna uğratıldılar.
• Bozguna uğrayan Haçlılar kıyı şeridinden Antalya’ya yöneldiler, buradan da deniz yoluyla Suriye (Şam) üzerine geçtiyseler de başarılı olamadılar.

III. HAÇLI SEFERİ (1189 – 1192)

• Eyyubi hükümdarı Selahaddin Eyyubi’nin 1187 Hıttın Savaşı’yla Kudüsü Hristiyanlardan alması sonucunda tüm Avrupa harekete geçti.
• Bu sefere Kudüs’ü kurtarmak isteyen Avrupalı Krallar’da katıldı.
• Alman imparatoru Frederik Barbaros karadan, İngiliz Kralı Arslan Yürekli Rişar ve Fransa Kralı Filip Ogüst denizlerden hareket ettiler.
• Bu seferlerinde de başarısız olan Haçlılar geri dönmek zorunda kaldılar.

IV. HAÇLI SEFERİ (1200 – 1204)

• Selahaddin Eyyubi’nin haçlılardan Suriye kıyılarını alması ve Yafa Kontluğu’na da son vermesi üzerine Avrupa’dan yeni bir Haçlı ordusu harekete geçti.
• Bu dönemde ise Bizans’ta taht kavgaları yaşanıyordu. Bizanstaki bu karışık durumdan yararlanan Haçlılar İstanbul’u yağmaladılar, İstanbul halkının tepkisiyle karşılaşan Haçlılar bu defa Bizans imparatoru ve oğlunu öldürerek İstanbul’da Latin İmparatorluğunu kurdular (1204).
• İstanbul’dan kaçmak zorunda kalan Bizans ailesi İznik ve Trabzon Rum İmparatorluklarını kurdular. Bu durum IV. Haçlı Seferinin amacından uzaklaştığını gösterir.

HAÇLI SEFERLERİ’NİN SONUÇLARI

a. Dini Sonuçları

• Kutsal Kudüs’ü I. Haçlı Seferleri’yle ele geçiren Haçlılar kısa bir sürede burayı yeniden kaybettiler.
• Avrupalılar yıllardır papazlar’dan Müslümanlar hakkındaki dinledikleri ve inandıkları sözlerin doğru olmadığını bu seferler sırasında öğrendiler. Böylece din adamlarına duyulan güven sarsıldı.
• Kilise ve din adamları bu seferlerden sonra sorgulanmaya başlandı, bu durum Rönesans ve Reform hareketlerine zemin hazırlamıştır.

b. Siyasal Sonuçları 

Haçlı Seferleri’ne katılan Avrupa’daki şövalye ve derebeylerin bir kısmı hayatlarını kaybetmiş, geriye kalanlar ise ekonomik krizlerle karşılaşmışlardı. İşte bu durum feodalite rejiminin zayıflamasına merkezi kralların ve siyasi otoritenin yeniden güçlenmesine ortam hazırlamıştır.

c. Ekonomik Sonuçları

• Haçlı Seferleri’yle doğuya, Türk – İslam alemi üzerine gelen Avrupa milleti Doğunun bu zenginliğini ve güzelliğini görmüştü. Haçlı Seferleri sonucunda doğuya egemen olamayınca Doğu ile ticari ilişkiler kurmak istemişlerdi.
• Böylece Doğu’nun zenginliğine ticaret yoluyla kavuşmak isteyen Avrupalılar ile Doğu ülkeleri arasında sıkı bir ticari ilişki başladı. Akdeniz Limanları önem kazanmış böylece batı – doğu etkileşimi de artmıştı.
• Akdeniz Limanları her ne kadar Haçlı Seferleri’yle önem kazanmışsa da Coğrafi Keşiflerle yeniden önem kaybedecektir.
• Avrupa’da Burjuva denilen orta sınıf zenginleşti.

d. Bilimsel ve Kültürel Sonuçları

• Haçlı Seferleri’yle Doğu’yu yakından tanıyan Avrupa kendilerinden daha gelişmiş bir uygarlıkla karşılaşınca şaşırdılar ve bu çok üstün medeniyetten oldukça etkilenmişlerdir.
• İbn-i Sina, İbn-i Rüşd, Farabi, Biruni… gibi düşünürlerin eserlerinden faydalandılar.
• İslam Medeniyeti’nin Abbasiler Dönemi’nde Eskiçağ Yunan ve Hellen uygarlıklarının Arapça’­ ya çevrilen eserleri Avrupa’ya yeniden götürüldü böylece Rönesans’ın temeli atıldı.
• Kağıt, matbaa, mürekkeb, barut, pusula gibi dünyanın kaderini etkileyen buluşlar Avrupa’ya taşındı.

Haçlı Seferlerinin Türk – İslam Alemine Etkileri:

• Haçlı Seferleri’ne karşı mücadele veren Anadolu Selçuklu Devleti, Eyyubi Devleti ve Musul Atabeyliği sayesinde İslam alemi korundu.
• Anadolu bölgesi Suriye ve Filistin toprakları Haçlılar tarafından yakıldı, yıkıldı. Bölge çok ağır tahribat gördü.

Çözümlü Örnek Test Soruları: Haçlı Seferleri (1096 – 1270) Sebep ve Sonuçları

Soru 1:
Haçlı Seferlerinin başlıca sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ticaret yollarını ele geçirmek
b) Avrupa’daki mezhep ayrılıklarını sona erdirmek
c) Kudüs ve kutsal toprakları Müslümanlardan almak
d) Orta Asya’ya hakim olmak
Çözüm: Haçlı Seferlerinin başlıca amacı Kudüs ve kutsal toprakları Müslümanlardan almaktır. Cevap: c)

Soru 2:
Haçlı Seferleri’nin başlamasında hangi Papa’nın çağrısı etkili olmuştur?
a) Papa III. Innocentius
b) Papa II. Urbanus
c) Papa IV. Benedictus
d) Papa I. Gregorius
Çözüm: Papa II. Urbanus’un Clermont Konsili’nde yaptığı çağrı, Haçlı Seferleri’nin başlamasında etkili olmuştur. Cevap: b)

Soru 3:
Haçlı Seferleri’nin sonucunda Avrupa’da hangi alanda gelişmeler yaşanmıştır?
a) Tarım
b) Bilim ve ticaret
c) Feodalite sistemi
d) Askeri yenilikler
Çözüm: Haçlı Seferleri sonucunda Avrupa’da bilim ve ticaret alanında gelişmeler yaşanmıştır. Cevap: b)

Soru 4:
Haçlı Seferleri’nin bir sonucu olarak Avrupa’da zayıflayan sosyal yapı hangisidir?
a) Kölelik sistemi
b) Monarşi
c) Feodalite
d) Serf sistemi
Çözüm: Seferler, Avrupa’da feodal sistemin zayıflamasına yol açmıştır. Cevap: c)

Soru 5:
Haçlı Seferleri sonucunda İslam dünyasında yaşanan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?
a) İslami bilimlerin gerilemesi
b) Birlik ve beraberliğin güçlenmesi
c) Doğrudan Roma’nın ele geçirilmesi
d) Hristiyanlık inancının güçlenmesi
Çözüm: Haçlı Seferleri sonucunda İslam dünyasında birlik ve beraberlik güçlenmiştir. Cevap: b)

Soru 6:
Haçlı Seferleri’nin hangi ekonomik sonucu Avrupa’nın Doğu ile ticaretini artırmıştır?
a) Yeni tarım tekniklerinin öğrenilmesi
b) Akdeniz ticaretinin canlanması
c) Feodal beylerin güçlenmesi
d) Dini eğitim kurumlarının çoğalması
Çözüm: Haçlı Seferleri, Akdeniz ticaretini canlandırarak Avrupa’nın Doğu ile ticaretini artırmıştır. Cevap: b)

Soru 7:
Haçlı Seferleri’ne katılan Avrupalılar, İslam dünyasında hangi ürünlerle tanışmıştır?
a) Pamuk, kağıt, baharat
b) Yün, ipek, deri
c) Mısır, şeker kamışı, çay
d) Gümüş, tuz, üzüm
Çözüm: Avrupalılar, İslam dünyasında pamuk, kağıt ve baharat gibi ürünlerle tanışmıştır. Cevap: a)

Soru 8:
Haçlı Seferleri’nin sonuçlarından biri olarak Avrupa’da eğitim alanında yaşanan gelişme nedir?
a) Kilise okullarının yaygınlaşması
b) Bilgi ve kültür aktarımı
c) Kütüphanelerin kapanması
d) İncil’in yasaklanması
Çözüm: Haçlı Seferleri sayesinde Doğu’dan alınan bilgiler, Avrupa’da bilgi ve kültür aktarımına katkı sağlamıştır. Cevap: b)

Soru 9:
Haçlı Seferleri’nin sonucunda Müslümanlar ve Hristiyanlar arasında hangi durum yaşanmıştır?
a) Ticaret azalmıştır
b) Kültürel etkileşim artmıştır
c) Birbirine güven artmıştır
d) Savaş sona ermiştir
Çözüm: Haçlı Seferleri sonucunda Müslümanlar ve Hristiyanlar arasında kültürel etkileşim artmıştır. Cevap: b)

Soru 10:
Haçlı Seferleri’nin sonucunda Avrupa’da ortaya çıkan yeni düşünce akımı nedir?
a) Skolastik düşünce
b) Reform hareketi
c) Aydınlanma düşüncesi
d) Rönesans
Çözüm: Haçlı Seferleri sonrasında Doğu’nun bilim ve kültüründen etkilenerek Rönesans hareketleri başlamıştır. Cevap: d)