Güneş ve Dünyanın Büyüklükleri – Güneş, Dünya ve Ay 5. Sınıf Fen
- Canlıların yaşayabilmesi için Güneş’e ihtiyaç vardır.
- Yeryüzündeki yaşamın kaynağı Güneş’tir.
- Güneş sıcak gazlardan oluşur, çevresine ısı ve ışık yayar.
- Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır.
- Güneşten yayılan enerjinin çok az bir kısmı Dünya’ya ulaşmaktadır.
- Kullandığımız enerjinin büyük bir kısmını Güneşten elde etmekteyiz.
- Güneş’in yapısında hidrojen ve helyum gazları vardır.
- Güneş’in yapısındaki hidrojenin helyuma dönüşümü sırasında çok büyük patlamalar gerçekleşir.
- Güneş’in de Dünya gibi katmanları vardır.
- Güneş’in şekli küreye benzer.
- Güneş’in dış yüzeyi yaklaşık 6000°C içi ise 15 milyon °C dir.
Güneş mi Büyük Dünya Mı?
Güneş’in çapı Dünya’nın 109 (1.5 milyon km), hacmi 1,3 milyon katı ve ağırlığı 333.000 katı kadardır.
Güneş’in içine yaklaşık 1 milyon tane Dünya sığabilir.
Güneş’i bir futbol topuna benzetirsek Dünya’yı yarım pirinç tanesine benzetebiliriz.
Cisimlerden uzaklaştıkça görüntüleri küçülür, gerçek boyutlarından daha küçük algılanır. Bu yüzden Güneşi olduğundan daha küçük görüyoruz.
Güneş’in Dünya’ya olan uzaklığı yaklaşık 150 milyon km’dir.
Güneş’ten daha büyük, parlak yıldızlarda vardır. Uzakta olduklarından dolayı nokta şeklinde görülürler.
Güneş kendi ekseni etrafında dönme hareketi yapmaktadır.
Güneş’in dönme yönü batıdan doğuya doğru, yani saat yönünün tersidir.
NOT: Güneş’in kendi ekseni etrafında dönmesinin en önemli kanıtı Güneş lekeleridir.
Bilgi: Galileo Galilei (Galile, 1564-1642)
400 yıl önce kendi icadı olan teleskopla kağıt üzerine düşürdüğü Güneş lekelerini gözlemlemiştir. Ve Güneş’in kendi
ekseni etrafında dönme hareketi yaptığı sonucuna ulaşmıştır.
Güneş lekelerinin koyu renk görünmesinin nedeni çevrelerine göre biraz daha soğuk olmalarındandır.
– Güneş ışınlarına doğrudan bakmak göz sağlığımız için çok tehlikelidir.
– Güneş’e çıplak gözle, güneş gözlüğü, dürbün, teleskop vb. araçlarla bakmamalıyız. Ancak özel filtreli gözlüklerle bakabiliriz.
- Güneş altında fazla vakit geçirmek cilt hastalıklarına, güneş yanıklarına sebep olabilir.
ÖRNEK
Güneş, Ay’dan çok büyük olmasına rağmen gökyüzünde birbirine yakın boyutlarda görünür. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Güneş Ay’a göre Dünya’ya daha yakındır.
B) Güneş ve Ay aynı boyutlardadır.
C) Ay, Güneş’e göre Dünya’ya daha yakındır. Cisimler uzaklaştıkça görüntü küçülür.
D) Ay, Güneş’ten daha büyüktür.
ÇÖZÜM
Cisimler uzaklaştıkça görüntüleri küçülür, gerçek boyutlarından daha küçük algılanır. Güneş Ay’a göre Dünya’ya daha uzaktadır. Güneş, Ay’dan çok daha büyüktür. Uzakta olduğu için görüntü küçük algılanır.
Cevap: C
ÖRNEK
l. Güneş, çevresine ısı ve ışık yayan bir gezegendir.
II. Güneş, Dünya’ya en yakın gezegendir.
lll. Güneşten çok büyük yıldızlar vardır.
Güneş ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden
hangisi veya hangileri doğrudur?
A) I ve ll B) I ve III
C) Yalnız llI D) Yalnız I
ÇÖZÜM
Güneş, bir gezegen değil, orta büyüklükte bir yıldızdır.
Cevap: C