Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920) 12. Sınıf Tarih
- TBMM ile Ermenistan arasında olmuştur.
- Ermeniler işgal ettikleri yerleri boşaltacak.
- Sarıkamış, Kars, Kağızman ve Iğdır Türkiye’ye bırakılacak.
- Ermeniler Doğu Anadolu’da hak iddia etmekten vazgeçecek.
- Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınır Çıldır Gölü ve Aras Nehri olacak.
- Ermeniler Sevr Antlaşması’nı tanımayacak ve Türkiye’ye karşı düşmanca davranışta bulunmayacak.
Gümrü Antlaşması’nın Önemi
- Bu antlaşma TBMM’nin uluslararası alandaki ilk siyasi başarısıdır.
- Bu antlaşma ile doğuda savaş sona ermiş, buradaki kuvvetler kaydırılarak Batı ve Güney cephelerinin güçlenmesi sağlanmıştır.
- Bu antlaşma daha sonraki gelişmelerde de etkili olmuştur.
- TBMM’yi tanıyan ilk devlet Ermenistan (her ne kadar Sovyet Rusya tarafından işgal edilmiş olsa da) olmuştur.
- Türkiye Devleti ifadesi ilk kez diplomatik bir belge olan Gümrü Antlaşmasında yer almıştır.
BİLGİ: Doğu Sınırımızın Kesinlik Kazanması
- 3 Aralık 1920 Gümrü Antlaşması,
- 16 Mart 1921 Moskova Antlaşması,
- 13 Ekim 1921 Kars Antlaşması
ile gerçekleşmiştir.
BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM
Gümrü Antlaşması maddeleri önemi özet kısaca kpss tyt ayt 12.Sınıf
Ermeniler
I. Wilson llkeIeri'nde yer alan "Osmanlı ülkesinde azınlıklara çoğunlukta oldukları yerlerde egemenlik hakkı tanınmalıdır." kararı doğrultusunda Doğu Anadolu'da nüfus çoğunluğu iddiasıyla batılı devletlerin desteğini almaya çalışmışlardır.
SONUÇ: ABD Başkanı Wilson'un, Doğu Anadolu'nun tamamında hak iddiasında bulunan Ermeni isteklerini araştırmak üzere gönderdiği General Harbord'un gelişine Ermeniler umutlanmış; ancak Harbord'un raporunda "Ermeni isteklerinin asılsızlığı" yer alınca umutları kırılmıştır.
II. Birinci Dünya Savaşı sonrası toplanan Paris Barış Konferansı'na davet edilmişler ve "Büyük Ermenistan" hayaline kavuşma umutlarını artırmışlardır.
- General Harburd raporuna rağmen Doğu Anadolu ve Kafkasları nüfuzu altına almak isteyen İngiltere, Ermenileri desteklemeye devam etmiş, Sevr Antlaşması'nda İtilafların da onayını alarak Ermeni Devleti maddesine yer vermiştir.
- Sevr Antlaşması`na dayanarak Doğu Anadolu'yu ele geçirmek isteyen Ermeniler Van, Bitlis, Erzurum, Kars ve Nahçivan'a saldırmışlar; sivil halka karşı zulüm ve katliam hareketlerine yönelmişlerdir.
- TBMM'nin kararı ile Kazım Karabekir komutasındaki Türk ordusu, Ermenilere karşı 28 Eylül 1920'de taarruza geçmiş;
- 29 Eylül'de Sarıkamış, 30 Ekim'de Kars, 7 Kasım'da Gümrü'yü ele geçirmiştir. Türk ordusu karşısında direnemeyeceğini gören Ermeniler barış istemiş ve 3 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması yapılarak Türk - Ermeni Savaşı sonlandırılmıştır.