- Gaz tanecikleri sürekli hareket halinde olduğundan çarptıkları yüzeye bir basınç uygularlar.
- Dünya, atmosferde bulunan gazlara çekim kuvveti uygular.
- Dünyanın çekim kuvvetinden dolayı yerküreye yakın yerlerde atmosferin yoğunluğu daha fazladır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferin yoğunluğunda ve açık hava basıncında azalma olur.
- Atmosferdeki gazların herhangi bir alana uyguladığı basınca atmosfer basıncı ya da açık hava basıncı denir.
- Gazların basıncı sıvıların yardımı ile bulunur.
- Deniz seviyesinde ve 0 °C’deki cıva sütununun basıncına standart atmosfer basıncı (1 atm) denir.
- Açık hava basıncı Patm ya da Po şeklinde gösterilir.
Bilgi: Atmosferde yükseklere çıkıldıkça her 10,5 metrede basınç 1 mmHg düşer.
- Açık hava basıncı ilk olarak 1643 yılında Evangelista Torricelli tarafından ölçülmüştür.
- Açık hava basıncını ölçen aletlere barometre denir.
- Cıva, öz kütlesi çok büyük ve uçucu bir sıvı olmadığından dolayı barometre ve manometrelerde tercih edilir.
- Cıva dolu kaplardaki gaz basınçları aşağıdaki gibi ölçülür.
- Bir sıvının bir noktadaki basıncı:
P = h.d.g formülü ile hesaplanır. - Bu formüldeki P basınç, h sıvının yüksekliği, d sıvının öz kütlesi ve g yerçekimi ivmesidir.
- Bir sıvının tabanındaki basınç kabın şekline bağlı değildir.
- Basınç ölçümlerinde cıva yerine farklı bir sıvı kullanıldığında oluşacak yükseklik,
hsıvı . dsıvı . g = hcıva . dcıva . g formülü ile hesaplanır.
Örnek:
- Kapalı kaplardaki gazların basıncını ölçmeye yarayan aletlere manometre denir.
- Manometre kaplarındaki gaz basınçları aşağıdaki gibi ölçülür.
