Gaz basıncı, gazların bulunduğu kap ya da ortamın her noktasına uyguladığı kuvvet olarak tanımlanır. Gaz molekülleri, bulundukları ortamda serbestçe hareket eder ve sürekli olarak yüzeylere çarparak basınç oluştururlar. Gaz basıncı, sıcaklık, hacim ve gaz miktarına bağlı olarak değişir. LGS Fen Bilimleri müfredatında gaz basıncı ile ilgili konular, günlük hayattaki örneklerle desteklenerek öğrencilere bu kavramın temel prensiplerini öğretir. Hava basıncı, barometreler, lastiklerin hava basıncı gibi konular bu başlık altında ele alınır. Ders boyunca, gazların özelliklerini ve basınç ile olan ilişkilerini öğrenecek, gaz basıncının nasıl ölçüldüğünü ve hangi faktörlere bağlı olduğunu keşfedeceksiniz.

8. Sınıf Lgs Gaz Basıncı Testleri

Lgs 8. Sınıf Gaz Basıntı Ders Notu

• Gazlar da sıvılar gibi akışkandır. Gazların belirli bir hacmi yoktur, konulduğu kabın hacmini doldurur ve konulduğu kabın şeklini alarak kabın iç çeperlerine basınç uygular.
• Kapalı kap içindeki gazlar, moleküllerinin hareketliliğinden dolayı kabın tüm yüzeyine eşit büyüklükte basınç uygular.
• Kapalı kaplardaki gazların basıncı manometre ile ölçülür.

• Dünya’nın etrafını çevreleyen atmosfer katmanı ,gazlardan oluşur. Atmosferi oluşturan gazlar, ağırlığından ve taneciklerin hareketinden dolayı yeryüzündeki tüm varlıklara basınç uygular. Bu basınca açık hava basıncı ya da atmosfer basıncı denir.

• Toriçelli yaptığı bu deneyle deniz seviyesinde, 0^oC sıcaklıktaki açık hava basıncının, 76 cm yüksekliğindeki cıva sütununun yaptığı basınca eşit olduğunu gözlemlemiştir.
• Toriçelli’nin deney düzeneğine barometre denir ve açık hava basıncını ölçmek için kullanılır.

• Bir noktaya etki eden açık hava basıncı üzerinde bulunan hava kütlesiyle doğru orantılıdır. Bu nedenle deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça açık hava basıncı azalır.
• Borudaki sıvı seviyesi borunun kalınlığına ve şekline bağlı değildir.

Açık hava basıncının varlığını kanıtlayan örnekler:

— İçi boş meyve suyu kutusunun içindeki hava çekildiğinde büzülmesi.
— Cama yapıştırılan vantuzların camdan ayrılmaması.
— Uçan balonların belirli bir yüksekliğe çıktıktan sonra patlaması.
— Vakumlu poşetlerin içindeki hava emildiğinde incecik kalması.
— Uçağa bindiğimizde kulaklarımızın tıkanması.
— Pipetle içecek içerken sıvının pipette yükselmesi.

Günlük hayatta gazların basıncından yararlanılan birçok uygulama vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

— Hastanelerde kullanılan oksijen tüpleri, yangın söndürme tüpleri ve evlerde kullanılan LPG tüplerinde gazların basınç özelliğinden yararlanılır.
— Elektrikli süpürgenin çalışması da yine gazların basınç özelliğinden yararlanılan durumlardandır.
— Bisiklet ve araç lastiklerinin, hava yastıklarının, hava yataklarının düzgün bir şekle sahip olması gazların basıncıyla ilgilidir.
— Deodorant, parfüm, böcek ilacı gibi maddelerin bulunduğu kaplardan etrafa yayılması sırasında gazların basınç özelliğinden yararlanılır.

Çözümlü Test Soruları

Soru 1:

Bir öğrenci, kapalı bir kap içerisindeki gazın basıncını ölçüyor. Deney sırasında, gazın sıcaklığını artırdığında basıncın da arttığını gözlemliyor. Bu durumda, gazın basıncının artmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gaz moleküllerinin sayısının artması
B) Gaz moleküllerinin hızlarının artması
C) Kabın hacminin küçülmesi
D) Gazın kütlesinin artması

Çözüm: Sıcaklık arttığında gaz molekülleri daha hızlı hareket eder ve daha fazla çarpışma gerçekleştirir. Bu da gazın basıncını artırır.
Doğru cevap: B)

Soru 2:

Kapalı bir kapta sabit miktarda gaz bulunuyor. Eğer kabın hacmi küçültülürse, gazın basıncı nasıl değişir?

A) Basınç artar, çünkü gaz molekülleri daha fazla çarpışır.
B) Basınç azalır, çünkü gaz molekülleri birbirine yaklaşır.
C) Basınç sabit kalır, çünkü gaz miktarı değişmez.
D) Basınç azalır, çünkü sıcaklık düşer.

Çözüm: Kabın hacmi küçültüldüğünde gaz molekülleri aynı alanda daha sık hareket eder ve yüzeylere daha sık çarpar, bu da basıncı artırır.
Doğru cevap: A)

Soru 3:

Bir öğrenci, deniz seviyesinde bir barometre ile hava basıncını ölçüyor. Deniz seviyesinden daha yüksek bir noktaya çıktığında barometredeki hava basıncının azaldığını fark ediyor. Hava basıncının yükseklikle azalmasının sebebi nedir?

A) Atmosferin yoğunluğunun azalması
B) Sıcaklığın düşmesi
C) Gaz moleküllerinin hızının artması
D) Gaz miktarının artması

Çözüm: Yükseklere çıkıldıkça atmosferdeki gazların yoğunluğu azalır ve bu da hava basıncının düşmesine neden olur.
Doğru cevap: A)

Soru 4:

Bir balon şişirildiğinde içindeki gazın basıncı artar. Balon patlamadan önce iç basınçla dış basınç arasındaki fark çok büyürse balon patlayabilir. Balonun içinde biriken gaz basıncının artma nedeni nedir?

A) Gaz moleküllerinin sayısının artması
B) Gaz moleküllerinin hızlarının düşmesi
C) Gaz moleküllerinin dışarıya çıkması
D) Gazın sıcaklığının azalması

Çözüm: Balon şişirildiğinde içine daha fazla gaz molekülü girer. Molekül sayısı arttıkça balonun içindeki gazın basıncı da artar.
Doğru cevap: A)

Soru 5:

Bir manometre ile ölçüm yapan bir öğrenci, farklı gazların aynı hacimdeki kaplarda farklı basınçlar oluşturduğunu gözlemliyor. Gaz basıncının farklı olmasının en önemli nedeni nedir?

A) Gazların molekül büyüklüklerinin farklı olması
B) Gaz moleküllerinin birbirleriyle çarpışma hızlarının farklı olması
C) Gazların rengi
D) Gazların kütlelerinin farklı olması

Çözüm: Gaz moleküllerinin hareket hızları ve çarpışma sıklıkları, gazın basıncını etkiler. Farklı gazların moleküler özellikleri nedeniyle farklı basınçlar oluşur.
Doğru cevap: B)