FRANSIZ İHTİLALİ (1789)

a) iç Nedenler

• Krallık yönetiminin halk üzerinde baskı oluşturması
• Halktan yeni vergiler toplanması
• Halkın asiller, rahipler, burjuvalar ve köleler olarak sınıflara ayrılması
• Fransız aydınlarının halkı içinde bulundukları durum karşısında bilinçlendirmesi

b) Dış Nedenler

• Amerika Birleşik Devletleri’nde demokratik bir yönetimin kurulmasından etkilenilmesi
• İngiltere’de parlamenter yönetime geçilmesinden etkilenilmesi

İhtilalin Başlaması ve Genişlemesi

• Fransa’da ekonomik yapıyı güçlendirmek isteyen Kral XVI. Lui halktan yeni vergiler toplanması amacıyla Eta Jenerö Meclisini topladı. Ancak bu mecliste asiller, ruhbanlar ve halk temsilcileri arasında anlaşma sağlanamayınca kral meclisi kapattı.
• Halk meclisin kapatılmasına tepki göstererek Bastil hapishanesini bastı ve buradaki tutukluları serbest bıraktı. Böylece ihtilal başlamış oldu.
• Halk temsilcileri Kurucu Meclis oluşturarak çok geniş haklara sahip olan asillerin ve ruhbanların haklarını kısıtladı.
• Bir anayasa hazırlanarak kralın yetkileri kısıtlandı ve meşrutiyet rejimine geçildi. İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi yayımlandı. Bu durumu kabullenmeyen Kral XVI. Lui idam edildi.
• Fransız İhtilali 1804 yılına kadar sürdü. Napolyon Bonapart’ın 1804’te imparator seçilmesiyle I. imparatorluk Devri başladı.

Sonuçları

• Sosyal sınıf ayrımına son verilerek halk arasında eşitlik ilkesi kabul edildi.
• Adalet, eşitlik, özgürlük, milliyetçilik, ulusal egemenlik ve kardeşlik gibi kavramlar tüm dünyada yaygınlaştı.
• Mutlak krallıklar yıkılarak demokratik ve laik yönetimler kuruldu.
• Milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle imparatorluklar yıkıldı, yerine ulusal devletler kuruldu.
• İhtilalin getirdiği değişikliklerle Yeni Çağ sona erdi. Yakın Çağ başladı.

Örnek: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde Fransız İhtilali’nin etkisiyle görülen gelişmelerden biri değildir?

A) Meşrutiyet’in ilan edilmesi
B) Tanzimat Fermanı’nın hazırlanması
C) Islahat Fermanı’nın ilan edilmesi
D) Bağımsızlık hareketlerinin başlaması
E) Gayrimüslimlere inanç özgürlüğü tanınması

Çözüm: 1789 Fransız İhtilali sonucu demokrasi, adalet, özgürlük, kanun üstünlüğü, ulusal egemenlik, milliyetçilik kavramları bütün dünyaya yayılmıştır. Çok uluslu olan Osmanlı Devleti’nde milliyetçiliğin etkisiyle azınlıkların bağımsızlık hareketleri görüldü. Toplumsal eşitliği sağlamak amacıyla Tanzimat ve Islahat Fermanları ilan edildi ve Meşrutiyet yönetimine geçildi. Ancak Osmanlı Devleti’nin gayrimüslimlere inanç özgürlüğünü vermesi kuruluşundan itibaren var olan bir özelliğidir. Doğru cevap (E) seçeneğidir.