Fotosentez 1 video 12. sınıf Hocalara Geldik
Fotosentez 2 Fotosentez Reaksiyonları video 12. sınıf Hocalara Geldik
Fotosentez 3 Organik Madde Sentezi video 12. sınıf Hocalara Geldik
Fotosentez 4 Fotosentez Hızına Etki Eden Faktörler video 12. sınıf Hocalara Geldik
FOTOSENTEZİN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ
Canlılar, ihtiyaç duydukları enerjiyi ya kendi ürettikleri ya da ortamdan hazır aldıkları besinlerden sağlar. Besinlerin içerisine enerji nasıl aktarılmaktadır? Tüm canlılar tarafından tüketilen besinler nasıl sentezlenmektedir? Fotosentezin canlılar için önemi nedir? Yeryüzündeki birçok canlı için gerekli olan enerjinin kaynağı Güneş’tir (Görsel 2.4). Canlıların Güneş enerjisini doğrudan kullanması ya da bu enerjiyi depolaması mümkün değildir. Güneş’ten gelen ışık enerjisinin canlıların kullanılabileceği enerji şekline dönüşmesi fotosentez ile sağlanır.
Klorofil taşıyan canlıların ışık enerjisini kullanarak inorganik maddelerden organik madde sentezlemelerine fotosentez denir. Mor kükürt bakterileri gibi fotosentetik bakteriler, siyanobakteriler, bazı arkeler, öglena ve alg gibi protistler ve bitkiler fotosentez yapan canlılardır. Yeryüzündeki canlıların büyük bir kısmı, enerji ihtiyaçlarını karşılamak için doğrudan ya da dolaylı olarak fotosenteze bağımlıdır. İnorganik maddelerden organik madde sentezleyen canlılara ototrof canlılar denir. Organik madde sentezi sırasında ışık enerjisini kullanan ototroflara ise fotoototroflar denir. Organik besinleri sentezleyemeyen ve dışardan hazır olarak alan canlılara heterotrof canlılar denir. Heterotrof canlılar, besin ihtiyaçlarını ototroflardan ya da diğer heterotroflardan karşılar. Dolayısıyla fotosentez, ekosistemlerde besin ve enerji akışının temelini oluşturan en önemli biyolojik olaydır. Bitkiler fotosentez için gerekli olan su ve mineralleri, kökleri ile topraktan alırken CO2 ’yi ise atmosferden alır. Fotosentezde oluşan O2 ’nin fazlası atmosfere verilir. Fotosentez büyük oranda okyanus, deniz, akarsu ve göllerde yaşayan milyonlarca fitoplankton tarafından gerçekleştirilmektedir.
Fotosentez Sürecinin Anlaşılmasına Katkı Sağlayan Bilim İnsanları ve Çalışmaları
Joseph Priestley (Yosef Prestliy): Joseph Priestley, Ağustos 1774’te oksijeni keşfetti, oksijenin solunum ve yanma olayları için gerekli olduğunu gösterdi. Priestley, bitkilerin oksijen üreterek havayı temizlediğini de keşfetmiştir. Bitkilerin havayı temizleyerek yanma süresini etkileyen oksijeni ürettiğini ispatlamak için bir kavanozun altına yanan bir mum ve canlı bir bitki koymuş ve mumun daha uzun süre yandığını göstermiştir.
Theodore De Saussure (Teodor Dö Sosü): Theodore De Saussure, 1820’li yıllarda bitkilerin ışık varlığında aldığı karbondioksit ve verdiği oksijen miktarını ölçmeyi başarmıştır. Ayrıca bitkilerin azotu havadan değil topraktan suda çözünmüş tuzlarla aldığını ileri sürmüştür.
Cournelius Bernardus Van Niel (Kornelyüs Bernardus Van Niyıl): C.B.Van Niel, 1930’larda fotosentezde hidrojen kaynağı olarak suyun kullanıldığını ispatlamıştır. Işık enerjisi ile parçalanan sudan açığa çıkan hidrojenlerle karbondioksitin birleşerek şekerleri oluşturduğunu savunmuştur.
Fotosentez ve Fotosentezin Gerçekleştiği Yapılar
Kloroplast: Fotosentez, ökaryot canlılarda kloroplast organelinde gerçekleşir. Kloroplast, bir bitkinin yeşil olan tüm kısımlarında bulunur. Yapısında karbonhidrat, lipit, protein, DNA, RNA gibi organik maddelerle klorofil adı verilen pigment bulunur. Kloroplastın dışında seçici geçirgen yapılı ve çift katlı zar bulunur. İç kısmı ise stroma adı verilen sıvı ile doludur. Bu sıvıda; DNA, RNA, ribozom ve fotosentez için gerekli enzimler yer alır. Fotosentez sonucu üretilen glikoz molekülleri, geçici olarak kloroplastlarda depolanır. Kloroplast; stromada yer alan DNA, RNA ve ribozomlar sayesinde metabolik işlevler için gerekli olan proteinleri üretir, çekirdek kontrolünde kendini eşleyerek sayısını artırabilir.
