FONKSİYONEL GRUPLAR

Organik bileşikteki karbon zincirine, karbon ve hidrojen dışında bağlanan heteroatomlar farklı organik bileşikleri oluşturur.

Oluşan bu organik bileşiği diğer bileşiklerden ayırt etmemizi sağlayan gruplara fonksiyonel grup deriz.

3. Alkil Halojenürler (R-X)

Halojen atomları organik kimyada X ile gösterilir.

Bir alkil grubuna halojen bağlanması ile oluşan organik bileşiklere alkil halojenür denir.

Karbonil grubunun bir tarafına alkil diğer tarafına hidrojen bağlanması sonucu oluşan organik bileşiklere aldehit denir.

Aldehitlerde karbonil grubu daima zincirin uç tarafındadır.

Karbonil grubunun her iki tarafına alkil grubu bağlanması sonucu oluşan organik bileşiklere keton denir.

Ketonlarda karbonil grubuna bağlı alkiller aynı veya farklı olabilir.

Karboksil grubunun bir alkile bağlanması sonucu oluşan organik bileşiklere karboksilik asit denir.

Karboksilik asitlerde, asit grubu daima bileşiğin uç karbonunda yer alır.

Karboksil grubu uç karbonda olmak zorunda olduğu için halkalı bileşiklerde halka karbonu aynı zamanda karboksil karbonu olamaz. Halkalı karboksilik asitlerde karboksil grubu halka dışında kalır:

5. Aminler (R — NH₂)

Amonyak molekülden bir hidrojen çıkması sonucu oluşan radikalik yapıya amino grubu adı verilir.
—NH₂

Bir alkil köküne amino grubunun bağlanması sonucu oluşan organik bileşiklere amin adı verilir.
CH₃ — NH₂

Amin bileşiklerinde azot atomuna birden fazla alkil grubu bağlanabilir.

6. Nitro Alkanlar (R-NO₂)

-NO₂ grubuna nitro adı verilir.

Bir alkil köküne nitro grubunun bağlanması sonuç oluşan organik bileşiklere nitro alkan adı verilir.

CH₃ – NO₂

7. Aromatik Bileşikler

Benzen halkasından bir hidrojen çıkması sonucu oluşan gruba fenil adı verilir.

BİRDEN FAZLA FONSKİYONEL GRUP İÇEREN BİLEŞİKLER

Organik kimyada bileşikler inorganik kimyadaki gibi basit bir şekilde sınıflandırılamaz.

İnorganik kimyada bir bileşik hem tuz hem asit olamaz, ya tuzdur ya asit. Organik kimyada ise bir bileşik birden fazla fonksiyonel grubu aynı anda içerebilir.

Örneğin bir bileşik aynı anda hem keton hem karboksilli asit olabilir.

Organik kimyada bir bileşiğin kimyasal ve fiziksel özelliklerine bakarken sahip olduğu fonksiyonel gruplara bakarız. Organik bir bileşik sahip olduğu fonksiyonel grupların tüm özelliklerine sahiptir.

Bileşiği alkollerin ve karboksilli asitlerin verdiği tüm kimyasal tepkimeleri verir.

Birden fazla fonksiyonel grup taşıyan bileşiklerden günlük hayatta kullandığımız en yaygın örnek aminoasitlerdir:

Özet Olarak:

Bir organik bileşikten hidrojen çıkarıp buraya heteroatom bağlayarak yeni organik bileşikler elde ederiz.

Bu organik bileşikleri diğerlerinden ayırmamızı sağlayan, aynı zamanda bu organik bileşiklerin kimyasal özelliklerini belirleyen bu atom veya atom gruplarına fonksiyonel grup deriz.

Bir organik bileşik tek bir fonksiyonel grup taşıyabildiği gibi birden fazla fonksiyonel grup da taşıyabilir.

Birden fazla fonksiyonel grup taşıyan organik bileşikler taşıdığı her fonksiyonel grubun kimyasal özelliklerine sahiptir.

Organik bileşiklerin kimyasal özelliklerinin sorulduğu sorularda organik bileşiğin hangi fonksiyonel grup veya grupları içerdiğine bakıp ona göre karar vermeliyiz.