FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞME
Fiziksel Değişme
Maddenin fiziksel özelliklerinde meydana gelen değişimlere fiziksel değişim denir.
Fiziksel özelliklerin değişmesi fiziksel olaylara neden olabilir. Bu değişimlerde zayıf etkileşimlerin etkisi bulunmaktadır.
Fiziksel değişimler denklem ile gösterilebilir. Bu denklemlerde maddenin fiziksel hâlini belirtmek için bazı kısaltmalar kullanılır. Örneğin; katı madde için (k), sıvı hâl için (s), suda çözünen madde için (suda) ve gaz hâli için (g) kısaltmaları kullanılır.
Fiziksel değişimler gerçekleşirken,toplam kütle ve toplam enerji korunur, maddelerin kimyasal özelliği ve molekül yapısı değişmez.
Aşağıdaki olaylarda fiziksel değişim gerçekleşir.
- Suyun donması ve buharlaşması (Hal Değişimi)
- Metallerin iletkenliği ve şekil alması
- Petrolün damıtılarak bileşenlerine ayrılması
- Camın kırılması ve erimesi
- Işığın kırılması
- Barajlardan elektrik eldesi
- Tuzun ve şekerin suda çözünmesi
- Alaşımın oluşması
- Katıların süblimleşmesi
- Havadan azot eldesi
- Gökkuşağı oluşumu
- Sütten tereyağ elde edilmesi
Kimyasal Değişme
Maddenin kimyasal özelliklerinde meydana gelen değişimlere kimyasal değişim denir.
Kimyasal özelliklerin değişmesi kimyasal olaylara neden olmaktadır. Bu olaylarda elektron değişiminin etkisi bulunmaktadır. Kimyasal değişimler denklem ile gösterilebilir.
Burada karbon yanarak kimyasal değişmeye neden olmuştur.
Fiziksel ve kimyasal olayların gerçekleşmesi sırasında enerji değişimi gerçekleşir.
Kimyasal olaylarda maddenin kimlik özelliği değişmektedir.
Bir maddenin tepkimeye karşı isteksiz davranmasına asallık denir.
Bir maddenin tepkimeye karşı istekli davranmasına reaktiflik denir.
– Kimyasal değişimler gerçekleşirken toplam; kütle, enerji, proton sayısı, nötron sayısı, yük ve elektron sayısı korunur.
Aşağıdaki olaylarda kimyasal değişim gerçekleşir.
- Maddenin elektroliz edilmesi
- Metallerin oksitlenmesi, paslanması ve asitte çözünmesi
- Besinlerin çürümesi, küflenmesi ve bozulması
- Kireçtaşının oluşumu ve kirecin söndürülmesi
- Akü ve pilden elektrik eldesi
- Monomerlerin polimerlere dönüşmesi
- İyon bulunduran çözeltilerin elektriği iletmesi
- Maddelerin yanması
- Mayalanma ve ekşime olayları
- Sentez ve analiz olayları
Kimyasal Denklemler ve Denkleştirilmesi
Maddelerin gerçekleştirdiği kimyasal olayların sembol ya da formül kullanılarak kısa gösterimine kimyasal denklem denir.
Denklem Denkleştirme
Kimyasal tepkimelerde girenlerin toplam atom sayısı ürünlerin toplam atom sayısına eşit olmalıdır. Atom sayısı bakımından eşit olmayan denklemler uygun sayılar kullanılarak denkleştirilmelidir.
