Fiilimsi ve Yardımcı Fiil Eksikliği

Bir cümlede, fiilimsilerin gerektiği yerde kullanılmaması ya da hem olumlusunun hem de olumsuzunun kullanılması gerekirken yalnızca birinin kullanılması anlatım bozukluğuna sebep olur.

Bir cümlede, yardımcı fiilin hem olumlusunun hem de olumsuzunun kullanılması gerekirken yalnızca birinin kullanılması anlatım bozukluğuna sebep olur.

“Soruları ders başlamadan önce mi sonra mı çözelim?” cümlesinde “sonra” sözcüğünden önce “başladıktan“ sözcüğü getirilmelidir.

“Seslerini ve yüzlerini görmediğim radyo dostlarını çok seviyorum.” cümlesinde “seslerini” ve “yüzlerini” sözcükleri “görmediğim” sözcüğüne bağlanmış fakat “görmediği” sözcüğü “seslerini” sözcüğüne uygun düşmemektedir. “Seslerini” sözcüğünden sonra ”duymadığım” sözcüğü getirilmelidir.

Fiilimsi veya fiil eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu olan cümleleri belirleyelim:

1. Bu, sizlere verebileceğimiz en önemli ödül ve en önemli hedeftir.
   • Fiilimsi eksikliği: Cümledeki “ödül” ve “hedef” ifadeleri aynı fiilimsiden faydalanmadığı için bozukluk oluşmuştur. “Ödül” ve “hedef” arasında farklı bir bağlaç (veya başka bir fiilimsi) kullanılmalıydı.
2. Şirketin yasal ve yasal olmayan rakiplerini ezmeye çalışması doğru değil.
   • Fiil eksikliği: “Yasal” ve “yasal olmayan” ifadeleri arasında fiil eksikliği var. Bu cümlede “yasal yollarla” ve “yasal olmayan yollarla” gibi bir düzenleme yapılmalı.
3. Onu buraya gelmeden önce mi, sonra mı aradınız?
   • Fiil eksikliği: “Önce mi” ve “sonra mı” ifadeleri arasındaki fiil eksikliği bozukluğa neden oluyor. Aynı fiil tekrar kullanılmalı.
4. Görevlilerin beyaz kravat ve koyu renk ceket giymesi emri verildi.
   • Fiil eksikliği: “Beyaz kravat ve koyu renk ceket giymesi” ifadesinde aynı fiil her iki öğeye de atfedilemediği için fiil eksikliği var. “Giymeleri” demek daha doğru olur.
5. İnsanlara karşı davranışlarının nasıl olması ya da olmamasını anlattı.
   • Fiilimsi eksikliği: Cümlede “olması” ve “olmaması” ifadeleri arasında eksik fiilimsi var. “Olması gerektiğini” ve “olmaması gerektiğini” gibi düzenlenmelidir.
6. Çok az ya da hiç uyumadan dünkü sınava girmişler.
   • Fiilimsi eksikliği: “Çok az uyuyarak” ve “hiç uyumadan” ifadeleri arasında fiilimsi eksikliği var. Aynı yapıdaki fiilimsiler kullanılarak düzeltilmelidir.
7. İnsanlara gereken ilgi ve önemi vermek zorundayız.
   • Fiil eksikliği: “İlgi” ve “önem” kelimeleri arasında fiil eksikliği var. Aynı fiil her iki nesneye de atfedilemiyor.
8. Yorgun ve sinirli araç kullanan kişiler kazalara sebep olur.
   • Fiil eksikliği: “Yorgun” ve “sinirli” ifadeleri arasında fiil eksikliği var. Cümlede fiil eksikliğinden kaynaklanan bozukluk var.
9. Yarışmaya okul birincisi ve cezası olmayan öğrenciler katılabilir.
   • Fiilimsi eksikliği: “Okul birincisi olan” ve “cezası olmayan” ifadeleri arasında fiilimsi eksikliği var. Aynı yapıda fiilimsiler kullanılarak düzeltilmelidir.
10. Bu konuda yapılan çalışmaları ve önlemleri dikkatlice incelemelisiniz.
    • Fiilimsi eksikliği: “Yapılan çalışmaları” ve “önlemleri” ifadeleri arasında fiilimsi eksikliği var. “Yapılan çalışmaları” ve “alınan önlemleri” gibi düzeltilmelidir.