Demografik Değişme ve İmar Faaliyetleri

İstanbul şehrini alan Fatih ilk iş olarak şehrin nüfus sorununa el atmıştır. O zamanlar İstanbul’un nüfusunun 30-40 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir. Şehrin Bizans çağında gittikçe azalan nüfusunu takviye için diğer Osmanlı illerine ya da Fatih döneminde ele geçirilen yörelere hükümler yollanarak arzu eden muhtelif sanat erbabının nakilleri emir olunmuştur. Konya, Karaman ve daha sonra Aksaray şehir ve kasabalarındaki halktan bir kısmının nakli bu şekilde olmuştur. Bu şehirlerin dışında Edirne, Bursa, Gelibolu ve Filibe’den de Türkler nakledilmişlerdir.

Türklerin eline virane bir halde geçmiş olan Konstantiniyye şehrinin mimarı ve bütün medeni şehir tesislerinin başarılması yine Fatih’e dayanır. Fatih, İstanbul’un harap olan yerlerini yeniden imar ve yeni binalar inşa ettirirken buralarda esirlerden çok miktarda amele kullanmış, 0 devre göre oldukça önemli sayılabilecek bir gündelik vermek suretiyle bir taraftan onların vergilerini ödeyebilmelerini öte taraftan da geçimlerini sağlamalarını düşünmüştür. Şehrin ilk onarım işlerine yıkılan surlardan başlanmıştır. Gerek padişahın emirleriyle ve gerekse kudreti olanların çalışmalarıyla şehrin çeşitli çevrelerinde cami, medrese, imaret, han, hamam, darüşşifa gibi yapılar yükselmeye başlamıştır.

İlmi Değişimler

Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı ilim ve fikir hayatına yeni boyutlar kazandırmıştır. Padişahın devrin ulemasıyla münasebetleri, İslam dünyasının 0 zamanın en meşhur memleketleri olan Semerkant, Buhara, Kahire, Şam, Bağdattan alimleri davet etmesi dikkate değer gelişmelerdir. Fatih Külliyesi içerisinde yer alan Sahn-ı Seman Medreseleri asırlar boyu devlete en Üst seviyede hizmet veren sayısı belli olmayan alim, hukukçu, eğitimci ve aydın yetiştirmiştir

KRİTİK: Fatih, Çandarlı ailesi gibi kendine sorun yaratabilecek köklü Türk ailelerin bir kısmını yönetimden uzaklaştırmıştır. Köklü Türk ailelerini tamamen yönetimden uzaklaştırmayan Fatih, pek çok köklü ailenin malları ve mülkleriyle memurluklarını korumalarına izin vermiş, devşirmelerle eşit duruma gelmelerini sağlamıştır. Türk yönetici aileler ile devşirmeleri birbirine karşı dengede tutan Fatih, böylece her iki tarafın bağlılık ve desteğini garantiye almıştır.

Ekonomik Değişimler

Fatih, Bizanslılar döneminde Avrupalılara tanınan ayrıcalıklı ticarî durumu sona erdirdi. Sultan Mehmet’in hükümdarlığında İstanbul, Edirne ve Bursa sanayi ve ticaret merkezleri olarak yerlerini alarak genel refaha katkıda bulundular. Ancak yapılan ekonomik gelişme, imar çalışmaları, kurulmakta olan yeni hükümet yapısı ve ordu için gerekli paraların sağlanmasına yeterli değildi, Fatih malî kaynak bulmak için giderek artan radikal, ekonomik önlemlere başvurdu. Ekonomik bakımdan Avrupa’nın üstünlüklerine son vermek için gümrük tarifelerinde o güne dek % 2 gibi olan vergi % 4’e çıkarılmış, ayrıca kapitülasyonlardan yararlanma izni verilen yabancılar tekrar belirlenmişti.