Evren, Allah (c.c.) tarafından yaratılan insan, hayvan, bitki, yeryüzü, gökyüzü, yıldızlar, güneş, gezegenler ve diğer varlıkların hepsi muazzam bir düzene sahiptir. Evrenin, Allah (c.c.) tarafından tüm varlıkların sonsuz bir şekilde yaşayabilmeleri için mükemmel bir şekilde tasarlandığına inanılır. Yeryüzü ve gökyüzünde bulunan tüm nesneler aleminin denetimi altındadır.

“O, güneşi bir ışık (kaynağı), ayı da (geceleyin) bir aydınlık (kaynağı) kılan, yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için ona menziller takdir edendir. Allah, bunları (boş yere değil) ancak gerçek ile (hikmet gereğince) yaratmıştır. O, ayetlerini, bilen bir topluma ayrı ayrı açıklamaktadır.” (Yûnus suresi, 5. ayet)

Evrende mükemmel tasarımın en çarpıcı örneklerinden biri insan vücududur. İnsan vücudu yaklaşık olarak 100 trilyon hücreden oluşmaktadır. Bir insanın günlük hayatını sürdürebilmesi için dolaşım, sindirim, solunum, işitme, sinir, boşaltım sistemi gibi çok karmaşık sistemlerin uyum içerisinde çalışması gerekmektedir. İnsan vücudunun bütün bu sistemleri yaklaşık 1.4 kg ağırlığında olan beyin tarafından yönetilmektedir. İnsanın beyin vücudu yönetmesinin yanında düşünme, karar verme ve özelliği vardır. Bu özellik insan diğer varlıklardan ayrılan en önemli unsurdur. İnsan kendisine verilen bu akılla çevresine bakarak evrende mükemmel bir düzen keşfedebilir ve ancak bir akıl sahibi bir insan sadece kendi vücudunun mükemmelliğini inceleyerek bile Allah’ın (c.c.) evrende kusursuz bir düzen kurduğunu aklıyla anlayabilir.

İnsan, evreni ve içindeki canlıları gözlemlediğinde kusursuz kurulmuş sistemleri keşfederler. Bunlar canlıların çekiş açısından yaratıldığı bu döngü çevrelerimizde sürdürülebilirliğin iş bir döngüsüdür. Çekirge kendi yiyecekleri olan bitkileri yer. Çekirge ve kertenkele, kuş ve tavuk gibi hayvanlar tarafından yenilir. Bu şekilde hayvanlar kontrolsüz çoğalıp ekosistemi bozmazlar. Ayrıca tüm hayvan türlerinin neslinin devamı sağlanmış olur.

Canlılar, Allah (c.c.) tarafından evrendeki düzen içerisinde, bulundukları ortama uyum sağlayacak şekilde yaratılmıştır. Örneğin çöl, bitki örtüsünden yoksun sıcak kumlardan oluşur. Aşırı sıcak ve su kaynaklarının sınırlı olduğu bu ortamda, çöl toprakları azot bakımından fakirdir. Zorlayıcı yaşam koşullarına rağmen, bu bölgede yaşayan canlılar çevrenin zorlu şartlarına uygun olarak tasarlanmıştır. Çöldeki bitkiler, su kaybını en aza indiren yapraklara sahiptir. Yetişkin bir insan en fazla 3 gün susuz kalabilirken, 50 derece çöl sıcağında yaşayan bir deve tam 9 gün boyunca susuz hayatta kalabilmektedir. Bütün bu örnekler, evrenin Allah (c.c.) tarafından mükemmel bir düzen içinde programlandığını gösterir.

İlgili Ayetler:

Enbiya Suresi, 30. Ayet:

• “İnkar edenler, göklerle yer bitişik bir halde iken bizim onları birbirinden ayırdığımızı ve her canlı şeyi sudan yarattığımızı görmediler mi? Yine de inanmazlar mı?”
• Açıklama: Bu ayet, evrendeki düzenin Allah’ın yaratıcılığına işaret eder. Göklerin ve yerin düzeni Allah’ın kudretiyle kurulmuştur.

Mülk Suresi, 3-4. Ayet:

• “O, birbiriyle tam bir uyum içinde yedi göğü yaratandır. Rahman’ın yaratmasında hiçbir uygunsuzluk göremezsin. Gözünü çevir de bir bak, bir bozukluk görüyor musun? Sonra gözünü tekrar tekrar çevir; o göz, aradığı bozukluğu bulamadan yorgun ve bitkin halde sana dönecektir.”
• Açıklama: Bu ayet, Allah’ın evrendeki düzeninde hiçbir eksiklik veya düzensizlik olmadığını vurgular.

Fatır Suresi, 41. Ayet:

• “Şüphesiz Allah, gökleri ve yeri birbirine çökmesinler diye tutuyor. Andolsun ki, eğer onlar (gökler ve yer) bir kere çökecek olsa, O’ndan başka hiç kimse onları tutamaz. Şüphesiz O, halimdir, çok bağışlayandır.”
• Açıklama: Bu ayet, evrendeki mükemmel düzenin Allah’ın iradesiyle devam ettiğini ifade eder.

Zariyat Suresi, 47. Ayet:

• “Biz göğü kudretimizle bina ettik ve biz onu genişletmekteyiz.”
• Açıklama: Bu ayet evrenin genişlemesiyle ilgili modern bilimle de örtüşen bir gerçeğe işaret eder. Evrenin yaratılışındaki muazzam düzen ve genişleme Allah’ın gücünü gösterir.

Çözümlü Örnek Sorular:

Soru 1:

Evrendeki mükemmel düzen, Allah’ın hangi sıfatına işaret eder?

A) Alim
B) Kadir
C) Hakim
D) Rahim

Çözüm: Evrendeki mükemmel düzen, Allah’ın her şeyi en iyi şekilde düzenleyip yönettiğini ifade eden “Hakim” sıfatına işaret eder.
Cevap: C

---

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi evrendeki mükemmel düzene bir örnektir?

A) Gecelerin uzun olması
B) Mevsimlerin düzenli olarak değişmesi
C) Yağmurların her yıl aynı saatte yağması
D) Güneşin her gün doğmaması

Çözüm: Mevsimlerin düzenli olarak değişmesi, evrendeki mükemmel düzene güzel bir örnektir. Bu düzen, Allah’ın yarattığı dengenin bir parçasıdır.
Cevap: B

---

Soru 3:

Evrendeki mükemmel düzeni fark eden bir insan nasıl davranmalıdır?

A) Çevresine zarar verir.
B) Evrenin sahibinin Allah olduğunu düşünerek sorumluluk bilinciyle hareket eder.
C) Doğal kaynakları israf eder.
D) Sadece kendisi için yaşar.

Çözüm: Evrendeki düzeni fark eden bir insan, Allah’ın yarattığı bu dengeyi koruma sorumluluğu hisseder ve çevresine zarar vermemeye çalışır.
Cevap: B

---

Soru 4:

Evrendeki mükemmel düzen hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Güneşin ve ayın belirli bir yörüngede hareket etmesi bu düzenin bir parçasıdır.
B) Evrendeki düzen sadece insanlara bağlıdır.
C) Yaşamın devam etmesi bu düzenin sonucudur.
D) Doğa ve tüm canlılar bu düzenin bir parçasıdır.

Çözüm: Evrendeki düzen sadece insanlara bağlı değildir. Allah’ın yarattığı bu düzen, tüm evreni kapsar ve insanlar dahil tüm varlıklar bu düzenin bir parçasıdır.
Cevap: B

---

Soru 5:

Evrendeki mükemmel düzenin varlığını kabul eden bir insan, bu bilgiyle nasıl bir bilinç geliştirir?

A) Kendi isteklerini ön planda tutar.
B) Doğayı ve çevreyi koruma sorumluluğu hisseder.
C) Her şeyi tesadüf olarak görür.
D) Sadece kendi menfaatlerini düşünür.

Çözüm: Evrendeki mükemmel düzeni fark eden bir insan, Allah’ın yarattığı bu düzenin bir parçası olarak doğayı ve çevreyi koruma sorumluluğunu hisseder.
Cevap: B