Eş Sesli ve Karıştırılan Yapım Ekleri
Aşağıda cümledeki kullanımına bağlı olarak görevi değişebilen ekler verilmiştir, ÖSYM daha çok bu eklerin birbirinden nasıl ayrılabileceğine dayalı soru sormaktadır.
-ım, -im
– I. tekil iyelik (tamlanan) eki olarak kullanılır. ”-ım” ekini alan sözcüğün başına “benim” sözcüğü gelirse bu ek iyelik ekidir. (Çekim eki)
– Kişi (şahıs) eki olur. “-ım” eki fiile eklendiğinde kişi eki olur. (Çekim eki)
– Tamlayan eki olur. “Benim” ve “bizim” sözcükleri kendisinden sonraki sözcükle tamlama kurarsa bu sözcüklerdeki ek tamlayan ekidir. (Çekim eki)
– Ek fiil olur. “—ım” eki isim soylu sözcükleri yüklem yaparsa ek-fiil olur. (Çekim eki)
Fiilden isim yapım eki olur? Kıyım, yıkım…
İsimden isim yapım eki olur: Birim…
-ın, -in
Tamlayan eki olur. (Çekim eki)
İkinci tekil kişi iyelik eki olur. (Çekim eki)
Emir kipi II. çokluk eki olur.
Fiilden isim yapım eki olur.
Fiilden fiil yapım eki olur.
İsimden işim yapım eki olur.
-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş
– Fiil kök ya da gövdelerine gelerek isim soylu sözcük türetir. (Yapım eki)
– Fiillere gelerek kip eki görevi üstlenir. (Çekim eki)
– Kızacak bir şey yoktu bence. (Yapım eki)
– Erken gitmezsen annen çok kızacak. (Çekim eki)
-man, -men
– Fiilden isim yapım eki olur.
(Danışman, eğitmen, sayman, şişman, okutman, seçmen…)
– İsimden isim yapım eki olur.
Uzman, evcimen, kocaman…
-ey, -ay
– Fiilden isim yapım eki olur.
Yatay, olay…
– İsimden isim yapım eki olur.
Birey, dikey, eşey, kuzey…
-sel, -sal
– Fiilden isim yapım eki olur.
İşitsel, görsel, uysal…
– İsimden isim yapım eki olur.
Kişisel, duygusal, bölgesel, geleneksel…
-ıt, -it, -t
– Fiilden isim yapım eki olur: kanıt, kesit, sarkıt, taşıt, yakıt, yazıt…
– İsimden isim yapım eki olur: karşıt, yaşıt, boyut, eşit, özet, gölet…
– Fiilden fiil yapım eki olur: dinlet—, kanat-, benzet-, kürut-, çürüt-…
-me, -ma
– Fiilden isim yapım eki olarak kullanılır.
– Olumsuzluk eki olarak kullanılır.
– Soruşturma , sonunda bitti. (Yapım eki)
– Sakın onu bir daha soruşturma. (Olumsuzluk eki)
-imse, -ımsa
– Fiilden fiil yapım eki olur. Gülümsemek, anımsamak, kaçımsamak…
– İsimden fiil yapım eki olur. Azımsamak, küçümsemek, güçümsemek, benimsemek..