Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler
Yazılışları ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan sözcüklerdir.
Sesteş sözcüklerin arasında anlamca ilgi bulunmamalıdır. Bu yüzden sesteş sözcüklerin tamamen farklı temel anlamlara sahip olmaları gerekmektedir.
“Hala” ve “hâlâ“, ”kar“ ve “kâr”, “adet“ ve “âdet“ gibi düzeltme işaretleriyle anlamca ayrılan sözcükler eş sesli değildir çünkü okunuşları farklıdır.
Ağaç dikmek için toprağı kazdı. (Herhangi bir araçla toprağı açmak.)
Bahçesine iki kaz aldı. (Bir hayvan.)
Ağacın dalı çiçek açmış. (Ağacın kollarından biri.)
Balıklarla denizin derinliklerine dalmış. (Suyun içine bütün vücuduyla girmek.)
Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:
Soru 1:
“Kırmızı top ile bahçede oynadık.” cümlesinde “top” kelimesinin eş sesli anlamı hangisidir?
A) Yuvarlak oyun aracı
B) Silah mermisi
C) Yemek ismi
D) Üstüne binilen araç
Cevap: B) Silah mermisi
Açıklama: “Top” kelimesi cümlede yuvarlak bir oyun aracı anlamında kullanılmıştır, ancak aynı kelime “silah mermisi” anlamında da kullanılır.
Örnek cümleler:
- Bahçede top ile oyun oynadık. (Yuvarlak oyun aracı)
- Eski savaşlarda büyük toplar kullanılmış. (Silah mermisi)
Soru 2:
“Deniz, tatilde bize çok iyi geldi.” cümlesinde “deniz” kelimesinin diğer anlamı nedir?
A) Büyük su kütlesi
B) Bir kız veya erkek ismi
C) Yemek ismi
D) Doğa olayı
Cevap: B) Bir kız veya erkek ismi
Açıklama: “Deniz” kelimesi burada büyük bir su kütlesi anlamında kullanılmıştır. Ancak aynı zamanda “Deniz” bir isim olarak da kullanılabilir.
Örnek cümleler:
- Deniz kenarında yürüyüş yaptık. (Su kütlesi)
- Deniz bugün bizimle gelmedi. (İsim)
Soru 3:
“Ağır yükleri taşımak için güçlü bir vinç kullanıldı.” cümlesinde “ağır” kelimesinin zıt anlamlısı nedir?
A) Hafif
B) Güçlü
C) Sert
D) Kolay
Cevap: A) Hafif
Açıklama: “Ağır” kelimesi cümlede ağırlık anlamında kullanılmıştır, ancak bu kelimenin zıt anlamlısı “hafif”tir.
Örnek cümleler:
- Bu çanta çok ağır, taşımak zor. (Ağırlık anlamında)
- Babam ağır ağır yürüyordu. (Yavaş anlamında)
Soru 4:
“Kaya, bahçedeki büyük taşı kaldırmaya çalıştı.” cümlesinde “kaya” kelimesinin diğer anlamı nedir?
A) Bir kişinin adı
B) Su birikintisi
C) Küçük taş
D) Göl
Cevap: A) Bir kişinin adı
Açıklama: “Kaya” kelimesi burada büyük bir taş anlamında kullanılmıştır. Ancak “Kaya” aynı zamanda bir isim olarak da kullanılır.
Örnek cümleler:
- Bahçedeki büyük kayayı yerinden oynattık. (Taş anlamında)
- Kaya bugün ders çalışmak istemiyor. (İsim anlamında)
Örnek Sorular:
I. Bütün kutular doluydu.
II. Kara gözleri çok güzeldi.
III. Evin bütün işlerini beraber yaptık annemle.
IV. Ben de seninle aynı fikirdeyim.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde altı çizili sözcüğün sesteşi yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin cümlesinde sesteş sözcük yoktur?
A) Kitap okumaktan gözleri ağrıyor.
B) Nihayet gemimiz karaya yanaştı.
C) Neslihan’ ın kardeşi beş yaşındaymış.
D) Elinde bir küp ayranla yanımıza geldi.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün sesteşi yoktur?
A) Yüzümde küçük bir ben var.
B) Dün gece güzel bir düş gördüm.
C) Çocuğun kara gözleri vardı.
D) Bu küçük evin arkası boş.
