Epitel doku

Vücudumuzu içten ve dıştan astarlayan (örten) dokudur. Örneğin derimizin üzerini, mide, bağırsak ve damarlarımızın iç yüzeyini örten doku epiteldir.

Hayvanlarda bulunan epitel doku, bitkilerdeki epidermise denk gelir.

Epitel doku da kıkırdak doku gibi kan damarı taşımaz ve bağ dokudaki kılcal kan damarlarından difüzyonla beslenir.

Örtü epiteli, bez epiteli (salgı epiteli) ve duyu epiteli olmak üzere 3 çeşidi vardır.

Görevleri;
1. Koruma: Örtü epiteli vücudu mekanik etkilere karşı korur.

2. Emilim: İnce bağırsaktaki epitel doku besin emilimini sağlar.

3. Salgı yapma: Bez epiteli süt, hormon gibi maddeleri salgılar.

4. Uyarı alma: Duyu epiteli reseptör görevi yaparak çevredeki uyarıları alır. Koku reseptörleri sinir hücrelerinden oluşmuştur ama diğer duyu organlarında bulunan reseptörler duyu epitelinden oluşmuştur.

Örtü epiteli

Sindirim kanalında tek katlı silindirik epitel, soluk borusunda silli silindirik epitel, kılcal damarlarda ve akciğer alveollerinde tek katlı yassı epitel bulunur.

Bez epiteli (Salgı epiteli)

Tek hücreli olan ve mukus salgılayan epitel hücrelerine goblet hücreleri denir. Goblet hücreleri kubağaların derisinde ve memelilerin soluk borusunda bulunur. Çok hücreli bezler üçe ayrılır;

A. Endokrin bez (İç salgı bezi = Kanalsız bez): Salgılarını doğrudan kana veren bezlerdir. Salgılarına hormon denir. Örneğin tiroit bezi, hipofiz bezi, paratiroit bezi ve böbrek üstü bezi endokrin bezdir.

B. Ekzokrin bez (Dış salgı bezi = Kanallı bez): Salgılarını bir kanalla vücut boşluğuna ya da vücut dışına atan bezlerdir. Örneğin ter bezi, süt bezi ve sindirim enzimi salgılayan bezler (tükürük bezi) ekzokrin bezdir.

C. Karma bezler: Hem dış salgı hem de iç salgı üreten bezlerdir. Örneğin pankreas, mide, ince bağırsak ve eşeysel bezler (yumurtalık ve testisler) karma bezdir. Pankreas hem sindirim enzimi hem de insülin gibi hormonları üretir. Mide, sindirim enzimi ve gastrin hormonu üretir İnce bağırsak, sindirim enzimi ve sekretin gibi hormonları üretir. Yumurtalık östrojen hormonu üretir ve yumurtayı üretip dışarı atar. Testisler ise testosteron hormonu üretir ve sperm üretip dışarı atar.