Entüisyonizm (Sezgicilik)
Entüisyonizmin temsilcisi Fransız filozof Henri Bergson‘dur. Bergson’a göre zeka; statik, hareketsiz bir varlık olan maddeyi bilir ve kavrar. Ama zeka, yaşamı kavrayamaz. Çünkü yaşam, zaman içinde kavranan bir niteliktir. Zaman, anların bir toplamı değildir.
Bunun için zaman, mekan gibi ölçülüp hesap edilemez. Zaman, sürekli bir değişmedir, oluştur, bilinçtir. Mekan ve zaman karşıtlığı, aynı zamanda madde ve yaşam (bilinç) karşıtlığını gösterir. Maddeyi zeka inceler. Yaşam; değişme, eylem ve yaratma demektir. Yaşamın sahip olduğu bu yaratma gücü, yaşam atılımıdır. Zeka yaşamı kavrayamaz, yaşamı kavrayacak tek yeti sezgidir.
İslam filozofu Gazali, sezgi konusundaki düşüncelerini değişik bir biçimde ifade etmektedir. Aklı ve duyuları doğru bilgiye ulaşmada kaynak kabul etmiştir. Ancak insanın her şeyi kalp gözüyle (sezgiyle) görüp bileceğini dile getirmiştir. Gazali’ye göre, insandaki kalp gözünün her şeyden arındırılması ve temizlenmesi gerekir.
Entüisyonizm (Sezgicilik) konu anlatımı ders notu 11.sınıf felsefe Henri Bergson
Örnek: Kierkegaard'a göre, kitle doğruluğu ortadan kaldırır. Çünkü kitle için doğru olan, oyların çoğunluğunu alanların söylediklerinden ibarettir.
Buna göre, Kierkegaardün felsefesi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Her varlığın özü önceden belirlenmiştir.
B) İnsan toplumsal değerlere bağımlı yaşamaktadır.
C) Bireysel irade toplumsal iradeye bağlıdır.
D) İnsan gücünü kendisinden alan bir varlıktır.
E) Doğru eylem akla uygun olandır.