Elektromanyetik Dalgalar

Tabiatta var olan bütün ışıkların genel ismi elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik dalgalar diğer dalgalar gibi enerji taşır. Güneşten, ateşten yayılan ışıklar elektromanyetik dalgadır. Diğer dalgaların ilerlemesi için bir ortama ihtiyaç vardır. Elektromanyetik dalgalar boşlukta da yayılır. Ortama ihtiyaç duymaz.

Elektromanyetik dalgalar elektrik ve manyetik alandaki herhangi bir değişikliğin ortam boyunca yayılmasından oluşur. Bu dalgalar boşlukta ışık hızıyla yayılır. Enine dalgalardır. Maddelere çarptığında onlar tarafından soğurulur. Elektrik yükü olarak nötrdürler.

Elektromanyetik dalgaların çeşitleri aşağıdaki gibidir.

• Radyo dalgaları
• Mikrodalgalar
• Kızılötesi ışınlar
• Görünür ışık
• Mor ötesi ışık
• X – ışınları
• Gama ışınları

Elektromanyetik dalgalardan dalga boyu en büyük olan radyo dalgaları, en küçük olan gama ışınlarıdır. Enerjisi en küçük olan radyo dalgaları, en büyük olan gama ışınlarıdır.

Elektromanyetik dalgalarla bilgi, görüntü, ses aktarımı yapılabildiğinden dolayı iletişimde büyük bir önem kazanır. Radyo dalgaları vasıtasıyla cep telefonları, radyolar, televizyonlar çalışır. Uydular radyo dalgaları ile idare edilir. Uzaktan kumandalar radyo dalgaları ile sağlanmaktadır.

Mor ötesi ışıklar solaryumda bronzlaşmak için kullanılmaktadır. Kağıt paranın üzerindeki bazı yerlerin mor ötesi ışık tarafından görülmesi, sahteciliği önlemektedir.

Kızılötesi ışıklar az sıcak cisimlerden yayılan gözle görülemeyen elektromanyetik dalgalardır. Resimde insan ve attan çıkan kızılötesi ışıklar görülmektedir.

Elektromanyetik Dalgalar Konu Anlatımı Videoları

Elektromanyetik Dalgalar Soru Çözümleri

Çözümlü Örnek Sorular

1. Bir radyo istasyonu 100 MHz frekansında yayın yapmaktadır. Bu radyo dalgalarının havadaki dalga boyu nedir? (Işık hızı, c = 3×10⁸ m/s)

Çözüm:
Dalga boyu (λ) = Işık hızı (c) / Frekans (f)

λ = (3×10⁸ m/s) / (100×10⁶ Hz)
λ = 3 m

2. Görünür ışığın dalga boyu aralığı 400 nm ile 700 nm arasındadır. Buna göre mor ışığın (400 nm) frekansı kaç Hz’dir?

Çözüm:
λ = 400 nm = 400×10⁻⁹ m
c = λ×f ⇒ f = c/λ

f = (3×10⁸ m/s) / (400×10⁻⁹ m)
f = 7.5×10¹⁴ Hz

3. Elektromanyetik spektrumda enerjisi en yüksek olan dalga türü hangisidir?

A) Radyo dalgaları
B) Mikrodalgalar
C) Kızılötesi
D) Görünür ışık
E) Gamma ışınları

Çözüm:
Doğru cevap E’dir. Elektromanyetik spektrumda enerji frekansla doğru orantılıdır. Gamma ışınları en yüksek frekansa (ve dolayısıyla en yüksek enerjiye) sahiptir.

4. Bir mikrodalga fırın 2.45 GHz frekansında çalışmaktadır. Bu mikrodalgaların havadaki dalga boyu kaç cm’dir?

Çözüm:
f = 2.45 GHz = 2.45×10⁹ Hz
λ = c/f = (3×10⁸)/(2.45×10⁹) ≈ 0.122 m = 12.2 cm

5. Aşağıdaki elektromanyetik dalgalardan hangisi iyonlaştırıcı radyasyon özelliğine sahip değildir?

A) X-ışınları
B) Ultraviyole
C) Görünür ışık
D) Gamma ışınları
E) Morötesi (UV-C)

Çözüm:
Doğru cevap C’dir. Görünür ışık, atomlardan elektron koparacak (iyonlaştırma) kadar enerjik değildir. Diğer seçeneklerdeki dalgalar iyonlaştırıcı özellik gösterir.