Elektriksel Alan ile Elektromanyetik Alan Arasındaki İlişkiler 11. Sınıf Fizik
Elektriksel alan ve elektromanyetik alan arasındaki İlişkileri, 18. yüzyıl fizikçilerinden James Clark Maxwell dört yasa ile açıklamıştır. Bu yasalar;
1) Durgun yükler ile ilgili Gaus yasası
Statik yükler, etraflarında elektriksel alan meydana getirir. Yüklerin etrafındaki başka yükler ile etkileşimi bu elektriksel alanla sağlanır. Statik yükün etrafı kapalı bir iletken eğri ile sarıldığında yüzey (eğri) etrafında alan oluşmasının nedeni, eğri dışında kalan yüklerdir.
2) Hareketli yükler ile ilgili Gaus yasası
Manyetik alan çizgilerinde başlama ve bitiş çizgisi yoktur. Manyetik alanın nedeni, elektrik alanda olduğu gibi, sadece yük değildir. Mıknatısın N veya S kutbu tek başına manyetik alan meydana getirmez. Manyetik alan oluşumu için her iki (N ve S) kutba ihtiyaç vardır. Hareketli yüklerde manyetik alan oluşturur.
3) Değişken Manyetik Alan ile İlgili Faraday Yasası
Değişken manyetik alanlar, elektriksel alan oluşmasına neden olurlar. Elektromanyetik dalganın ilerleme yönü şekildeki gibidir. Elektrik ve manyetik alan arasında E = B . c ilişkisi vardır. E / B = c oranı sabit ve ışık hızına eşittir.
Not: Öz indüksiyon akımı, eylemsizlik yasasına benzer. Kendi öz devresinde oluşur. Bu bakımdan, öz indüksiyon emk si de ana devrede oluşur. Duruma göre bazen devre akımına zıt, bazen de devre akımına yardımcı olur.
4) Dolanım ile ilgili Ampere yasası
Elektrik akımlarının bulunduğu bölgede manyetik alan şiddeti vektörünün bir kapalı eğri boyunca toplamı, bu kapalı eğri içerisinden geçen akımların cebirsel toplamı ile orantılıdır.
Maxwell denklemlerinde; zamanla değişen elektrik ve manyetik alanların birbirleri ile ilişkisi olduğunu, yani zamanla değişen elektrik alanın hemen yanında bir manyetik alan yarattığını, ya da zamanla değişen bir manyetik alanın bir elektrik alan oluşturduğunu, böylece elektrik ve manyetik alanların birbirlerini tetikleyerek elektromanyetik dalganın uzayda yayıldığını, herhangi bir anda elektrik ve manyetik alanın bir yayılma doğrultusuna ve birbirlerine dik olduğunu, elektromanyetik dalgaların boşlukta ışık hızıyla yayıldıklarını, enerji ve momentumu bir bölgeden diğerine taşıdıklarını, elektrik alanın elektrik yükler tarafından oluşturulduğunu, manyetik alanın kaynağının manyetik yük olmadığını kanıtlamıştır.