Elektrik Yükleri 9.Sınıf Fizik

13.01.2024

Maddeler atomlardan oluşur. Atom da proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Proton ve nötronlar atom çekirdeğinde bulunur. Elektronlar ise, çekirdeğin çevresindeki yörüngelerde dolanır.

Protonun sahip olduğu elektrik yükü pozitif yük (+) olarak adlandırılır.
Elektronun sahip olduğu elektrik yükü negatif yük (-) olarak adlandırılır.
Bir proton ile bir elektronun yük miktarları birbirine eşittir.
Nötron yüksüzdür.
Elektrik yükü q ile gösterilir.
SI birim sisteminde elektrik yükünün birimi coulomb’dur ve C ile gösterilir.
Bir elektronun yükünün, en küçük yük olduğu kabul edilir ve elemanter yük ya da birim yük denir. Birim yük e ile gösterilir.
Bütün yüklü cisimlerin yük miktarı birim yük cinsinden -3e, -e, e, 2e şeklinde ifade edilir.

Pozitif ve Negatif Yüklü Cisimler

Pozitif yükleri, negatif yüklerinden fazla olan cisimlere pozitif (+) yüklü cisimler denir.
Negatif yükleri, pozitif yüklerinden fazla olan cisimlere negatif (-) yüklü cisimler denir.

Nötr (Yüksüz) Cisim

Eşit sayıda proton ve elektronu bulunan bir atomun pozitif ve negatif yük miktarları birbirine eşittir. Böyle bir atoma nötr atom ya da yüksüz atom denir.
Nötr atomlardan oluşan bir cisme nötr cisim ya da yüksüz cisim denir.

Bilgi:

Yüklü bir cisim iki tür elektrik yüküne de sahiptir. Pozitif (+) yükle yüklü bir cisimde, pozitif yük miktarı, negatif yük miktarından fazladır. Negatif (-) yükle yüklü bir cisimde ise, negatif yük miktarı, pozitif yük miktarından fazladır.
Bir cismin nötr (yüksüz) olması hiç elektrik yükü olmadığı anlamına gelmez. Pozitif ve negatif yük miktarlarının eşit olduğu anlamına gelir.

Yüklü Cisimler Arasındaki Etkileşim

Elektrik yükü ile yüklü cisimler arasında bir kuvvet etkileşimi vardır.
Nötr cisimler birbirini itmez ve çekmez.
Aynı cins yükle yüklü cisimler birbirlerini iter.
Zıt cins yükle yüklü cisimler birbirlerini çeker.

Örnek: Elektrik yüküyle yüklü X, Y, Z cisimlerinden X cismi, Y cismini çekiyor, Z cismini ise itiyor.
Buna göre;
I. X ve Y cisimleri zıt cins yükle yüklüdür.
II. X ve Z cisimleri aynı cins yükle yüklüdür.
III. Y ve Z cisimleri zıt cins yükle yüklüdür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Çözüm: Aynı cins elektrik yükü ile yüklü cisimler birbirlerini iter, zıt cins elektrik yükü işle yüklü cisimler ise birbirini çeker. X cismi, Y cismini çektiğine göre, bu cisimler zıt cins yükle yüklüdür. I doğrudur.
X cismi, Z cismini ittiğine göre, bu cisimler aynı cins yükle yüklüdür. II doğrudur.
Y ve Z cisimlerinden biri X cismi tarafından çekiliyorken, diğeri X cismi tarafından itildiğine göre, bu cisimler zıt cins yükle yüklüdür. III doğrudur. Cevap E