Yüklü parçacıkların birbirine itme ya da çekme kuvveti uyguladığını ünitenin başında görmüştük. Şimdi yapılan deneylerden yükler arasındaki bu etkileşim kuvvetinin nelere bağlı olduğunu inceleyeceğiz.
+q yüklü iletken X ve Y küreleri Şekil I deki gibi yerleştirildiğinde birbirlerine uyguladıkları elektrik kuvveti F oluyor. Yüklerden birini Şekil II ve III teki gibi iki katına çıkarınca elektrik kuvvetinin 2F olduğu görülüyor. Yüklerin ikisi de iki katına çıkarılınca elektrik kuvvetinin 4F olduğu görülüyor. Buna göre, yüklerin birbirine uyguladığı elektrik kuvveti yüklerin çarpımıyla doğru orantılıdır.
Şekil V teki gibi yerleştirilen yüklerin birbirine uyguladığı elektrik kuvveti F iken, yükler arası uzaklık Şekil VI daki gibi 2d yapıldığında kuvvet F / 4, Şekil VII deki gibi 3d yapıldığında kuvvet F / 9 oluyor. Yani uzaklık kaç katına çıkarılırsa kuvvet onun karesiyle ters orantılı bir değer almaktadır. Buna göre, yükler arasındaki elektrik kuvveti yükler arası uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
Buradan çıkan sonuca göre elektrik kuvveti yüklerin çarpımıyla doğru orantılı, aradaki uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
Buradaki k elektrik sabitidir. Ortamın cinsine ve kullanılan birim sistemine bağlı bir kat sayıdır.
Elektrik kuvveti ile ilgili özellikler
1. Aynı cins yüklerin birbirine uyguladığı elektrik kuvveti itme kuvvetidir.
2. Zıt cins yüklerin birbirine uyguladığı elektrik kuvveti çekme kuvvetidir.
3. Yüklerin cinsi ne olursa olsun cisimlerin birbirine uyguladığı elektrik kuvveti eşit büyüklükte ve zıt işaretli olur.
4. Elektrik kuvveti vektörel bir büyüklüktür.
5. Elektrik kuvvetine Coulomb kuvveti de denir.
Coulomb kuvveti, günlük hayatımızda birçok alanda karşımıza çıkar. Örneğin:
- Saçımızı tararken saçlarımızın birbirine yapışması
- Elektrikli süpürgenin tozu çekmesi
- Elektriksel mürekkep püskürtmeli yazıcıların çalışması
- Elektrikli motorların çalışması
Elektriksel Kuvvet Çözümlü Örnekler
Sonraki konumuz Elektrik Alanı konusudur.
