Eksen Eğikliği

Kutup noktalarından geçtiği düşünülen çizgiye eksen, elips yörüngeden geçen düzleme yörünge ya da ekliptik düzlemi denir.

Ekvator ile ekliptik düzlem arasında 23^o27^ı lık bir eğiklik vardır.

Eksen eğikliği ile ilgili olasılıklar

Eksen eğikliği olmasaydı yani Ekvator ile Ekliptik düzlemi çakışsaydı;

Orta kuşak oluşmazdı.

Dört mevsim yaşanmazdı.

Güneş ışınları sürekli Ekvatora dik gelirdi.

Güneş ışınlarının geliş açısı ve gölge boyu değişmezdi.

Aydınlanma çemberi sürekli kutup noktalarından geçerdi.

Yıl boyu gece – gündüz süresi eşit olurdu.

Aynı boylam üzerinde güneş aynı anda doğar, aynı anda batardı.

Eksen Eğikliğinin Sonuçları

• Yıl içinde gece-gündüz süresi değişir
• Güneşin doğuş ve batış saatleri değişir
• Yıl içinde güneş ışınlarının geliş açısı değişir
• Yıl içinde sıcaklık değişir
• Yıl içinde gölge boyu değişir
• Muson rüzgarları oluşur
• Yıllık sıcaklık farkları oluşur
• Mevsimler oluşur
• Yıl içinde basınç değişir
• Aydınlanma çizgisi yıl içinde yer değiştirir
• Matematiksel iklim kuşakları oluşur

Örnek: Türkiye’nin en kuzeyindeki Sinop-İnceburun’a yıl içerisinde Güneş ışınlarının iki defa 90⁰’lik açıyla düşebilmesi için aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi gerekir?

A) Dünya’nın elips yörüngesinin ortadan kalkması
B) Ekvator’la yörünge düzlemi arasındaki açının 42⁰ olması gerekir
C) Eksen eğikliğinin 36⁰ olması gerekir
D) Mevsim sürelerinin yarım kürelere dağılışının değişmesi
E) Eksen eğikliğinin ortadan kalkması

Çözüm: Bu durumun ülkemizde gerçekleşebilmesi için Ekvator’un yörünge düzlemi arasındaki açı 42^o olması gerekmektedir. Yani eksen eğikliği Türkiye’nin en kuzeyinden geçen enlem derecesi kadar olmalıdır. Cevap: “B” şıkkıdır.