Ekoloji Bilimi ve Temel Kavramları konu anlatımı çözümlü sorular video 10. sınıf biyoloji
Ekosistemin Canlı ve Cansız Bileşenleri video 10. sınıf Hocalara Geldik
Canlılardaki Beslenme Şekilleri video 10. sınıf Fundamentals
Ekosistemde Madde ve Enerji Akışı video 10. sınıf Fundamentals
Madde Döngüleri video 10. sınıf Selin Hoca
Doğadaki Madde Döngüleri konu anlatımı çözümlü sorular video 10. sınıf biyoloji
Ekoloji, Yunanca yaşanılacak yer anlamına gelen oikos ile bilim anlamına gelen logos sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Canlıların birbirleri ve cansız çevreleriyle etkileşimlerini, yaşamın devamlılığını sağlayan madde ve enerji döngülerini inceleyen bilim dalına ekoloji denir. Ekoloji yeni bir bilim dalı olsa da ekolojik yaklaşım ve yöntemler oldukça eskidir. Canlıların çevreleriyle ve kendi aralarında etkileşim içinde oldukları çok eskiden beri bilinmektedir. Aristoteles kâinatın bir bütün olduğunu, kâinattaki unsurların döngü içerisinde olduklarını, canlı varlıkların ortama uyum sağladıklarını ve canlıların kendi aralarında yaşam için mücadele ettiklerini belirtir. Orta Çağ’da yaşamış ünlü İslam düşünürü İbni Sina, eserlerinde havanın etkileri ve tıbbi ekoloji üzerinde durur. Yeryüzündeki denizler, nehirler, göller, dağlar, ormanlar ve çöller canlıların barındıkları yerlerdir. Canlıların doğal yaşam sınırı atmosferde (hava küre) 10 km yükseklik, litosferde (taş küre) 7 km ve hidrosferde (su küre) 5 km derinlik olarak kabul edilir. Ekoloji; biyosfer, biyom, ekosistem, komünite, popülasyon ve organizma olarak büyükten küçüğe doğru sıralanan ekolojik kavramları inceler. Yeryüzünde canlı türlerinin oluşturduğu ve bu canlıların yaşadıkları alanların toplamına biyosfer (ekosfer) denir. Kendine özgü iklim özelliklerine ve canlı türlerine sahip büyük ölçekli kara ya da su ekosistemlerine biyom adı verilir. Biyomlara örnek olarak tropikal yağmur ormanları ve tundra verilebilir. Belirli bir çevrede yaşayan tüm canlı ve cansızların birlikteliğine ekosistem denir. Kıtalar, okyanuslar, göller, ormanlar ve çayırlar ekosisteme örnektir (Görsel 3.1). Doğadaki tüm ekosistemler birleşerek biyosferi oluşturur.
Belirli bir alanda uyum içinde yaşayan popülasyonların oluşturduğu topluluğa komünite denir. Örneğin Abant Gölü’nde bulunan bakteriler, planktonlar, böcekler, kurbağalar, balıklar ve bitkiler gölün komünitesini oluşturur (Görsel 3.2). Bir ekosistemde çeşitli canlı türleri yaşamını sürdürür. Belirli bir alanda yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluğa popülasyon denir. Van’da yaşayan Van kedileri (Felis catus – Felis katus), Karadeniz’de yaşayan sardalyalar (Sardina pilchardus – Sardina bilçardus) ve Abant Gölü’ndeki beyaz nilüferler (Nymphaea alba – Nimfaye alba) popülasyon örnekleridir (Görsel 3.3).
