Ekonomik faaliyetler, doğal faktörlerin yanı sıra beşeri (insan kaynaklı) faktörler tarafından da şekillenir. İnsanların bilgi, teknoloji, sermaye ve sosyal yapıları, ekonomik faaliyetlerin planlanmasında ve yürütülmesinde büyük rol oynar. 9. sınıf coğrafya müfredatında, ekonomik faaliyetleri etkileyen beşeri faktörler önemli bir konu olarak işlenir.

Ekonomik Faaliyetleri Etkileyen Beşeri Faktörler:

• Ekonomik faaliyetleri etkileyen beşeri faktörlerin başında iş gücü, sermaye, teknoloji, devlet politikaları ve ulaşım gelir. Bu faktörler, ülkelerin ekonomik kalkınmasında ve gelişiminde büyük rol oynar.
• Nüfus artış hızı, ülkelerin kalkınma hızını doğrudan etkiler. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışı kalkınmayı yavaşlatabilir. Buna karşın, nüfus artış hızının düşük olduğu Fransa, Japonya, İtalya, ABD, Kanada, Almanya gibi gelişmiş ülkelerde iş gücü açığı ortaya çıkar. Bu ülkeler iş gücü eksikliğini telafi etmek için başka ülkelerden iş gücü sağlar. Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Endonezya gibi ülkeler iş gücünü ihraç eden başlıca ülkelerdendir.

• Sermaye, ekonomik faaliyetlerin yürütülmesi için gereklidir. Tarım, hayvancılık ve sanayi kuruluşları için belirli bir sermaye gereksinimi vardır. Fabrikalar için makineler, enerji kaynakları ve hammaddelere ihtiyaç duyulur ve bu kaynaklar belirli bir sermaye ile sağlanabilir. Sermayesi yeterli olan ülkeler sanayileşmeyi daha hızlı gerçekleştirebilir. Ayrıca küresel ölçekte faaliyet gösteren uluslararası şirketler, ortak sermaye ile dünya ekonomisinde önemli bir rol oynar.
• Devlet politikaları, ekonomik faaliyetleri yönlendiren önemli faktörlerden biridir. Devletin yaptığı yatırımlar, ekonomik büyüme üzerinde doğrudan etki yaratır. Devletin özel sektöre sunduğu teşvikler, krediler, gümrük ve vergi düzenlemeleri, ekonomik faaliyetlerin gelişmesine katkı sağlar.
• Teknoloji, sanayi, tarım ve ulaşım gibi birçok sektörde ekonomik faaliyetlerin gelişiminde kritik bir rol oynar. Yüksek teknoloji kullanımı, üretim sürecini hızlandırır ve maliyetleri düşürür. Japonya, Kore, ABD, Almanya gibi ülkeler, gelişmiş teknolojileri sayesinde hızlı ekonomik kalkınmalarını sürdürmektedir.

• Ulaşım, ekonomik faaliyetleri etkileyen bir diğer önemli faktördür. Hammaddelerin temini ve üretilen malların tüketicilere ulaştırılması, ulaşım altyapısına bağlıdır. Aynı zamanda turizm sektörü de gelişmiş ulaşım olanaklarına dayanarak büyür. Kara, deniz ve hava yolları, ekonomik faaliyetlerin küresel düzeyde sürdürülmesi açısından büyük öneme sahiptir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Aşağıdakilerden hangisi ekonomik faaliyetleri etkileyen beşeri faktörlerden biri değildir?

A) Nüfus yoğunluğu
B) Eğitim seviyesi
C) Teknolojik gelişmeler
D) İklim koşulları
E) Ulaşım olanakları

Çözüm:
Ekonomik faaliyetleri etkileyen beşeri faktörler arasında nüfus yoğunluğu, eğitim seviyesi, teknolojik gelişmeler ve ulaşım olanakları yer alır. İklim koşulları ise doğal bir faktördür, beşeri bir faktör değildir.

Cevap: D

---

Soru 2:
Bir bölgede tarımın gelişmesinde aşağıdaki beşeri faktörlerden hangisi etkili olabilir?

A) Su kaynaklarının miktarı
B) Toprağın verimliliği
C) Nüfusun tarım bilgisi ve eğitimi
D) Yer şekilleri
E) İklim koşulları

Çözüm:
Tarımın gelişmesinde nüfusun tarım bilgisi ve eğitimi önemli bir beşeri faktördür. Tarımsal bilgi ve eğitime sahip olan nüfus, modern tarım yöntemlerini kullanarak üretimi artırabilir.

Cevap: C

---

Soru 3:
Ekonomik faaliyetlerin gelişmesinde ulaşım olanaklarının önemi nedir?

A) Ulaşım, tarımsal faaliyetleri sınırlar
B) Ulaşım olanakları gelişmişse ticaret ve sanayi faaliyetleri kolaylaşır
C) Ulaşım olanakları gelişmezse nüfus artar
D) Ulaşım olanakları, sanayileşme üzerinde olumsuz etki yaratır
E) Ulaşım sadece doğal kaynakların kullanımını etkiler

Çözüm:
Ulaşım olanakları gelişmişse ticaret ve sanayi faaliyetleri kolaylaşır. Ulaşım, mal ve hizmetlerin yer değiştirmesini sağlar ve ekonomik faaliyetlerin verimli yürütülmesine katkıda bulunur.

Cevap: B

---

Soru 4:
Teknolojik gelişmelerin ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yalnızca tarım üretimini artırır
B) Üretim süreçlerini hızlandırır ve maliyetleri düşürür
C) Sanayi faaliyetlerini yavaşlatır
D) Teknoloji, ekonomik faaliyetler üzerinde hiçbir etkiye sahip değildir
E) Sadece ulaşım sektörünü etkiler

Çözüm:
Teknolojik gelişmeler, üretim süreçlerini hızlandırır ve maliyetleri düşürür. Bu sayede ekonomik faaliyetler daha verimli hale gelir ve ticaret, sanayi gibi sektörler hızla gelişir.

Cevap: B

---

Soru 5:
Bir bölgedeki ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesinde aşağıdaki beşeri faktörlerden hangisi daha etkili olabilir?

A) Yeryüzü şekilleri
B) Doğal kaynaklar
C) Nüfusun eğitim ve bilgi düzeyi
D) İklim değişiklikleri
E) Deniz seviyesinin yükselmesi

Çözüm:
Nüfusun eğitim ve bilgi düzeyi, bir bölgedeki ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesinde önemli bir rol oynar. İyi eğitimli ve bilgi sahibi bir nüfus, teknoloji, tarım, sanayi ve ticaret gibi alanlarda daha geniş ekonomik faaliyetler yürütebilir.

Cevap: C