Eisenhower Doktrini (1957)
Nedenleri
ABD’nin Süveyş Kanalı’nı ve Arap petrollerini ele geçirerek Orta Doğu’da siyasi kontrolü ele geçirmeyi düşünen Sovyet Rusya’nın teşebbüslerini engellemek istemesi
ABD’nin;
– Orta Doğu ülkelerinin ekonomik sıkıntılarını gidermelerine yardımcı olmak
– Komünizmin hegemonyası hakkında Arap ülkelerini bilgilendirmek
– Arapların komünizme karşı koymalarına yardım etmek istemesi
Bu sebeplerden dolayı üç yıl süre ile her yıl 20 milyon dolar harcama yapma yetkisi almak isteyen başkan
Eisenhower, 5 Ocak 1957’de Temsilciler Meclisi’ne bir mesaj gönderdi.
Başkan Eisenhover, Temsilciler Meclisi’ne gönderdiği mesaj ile şu hususlarda kendisine yetki verilmesini istedi:
1. Bağımsızlığını korumak için ekonomik kalkınma çabası içine giren Orta Doğu ülkelerine ekonomik yardım yapmak
2. Orta Doğu’da askeri yardım isteyen Arap ülkelerine kuvvet göndermek
3. Arap ülkelerinin istemeleri koşulu ile komünizmin kontrolü altında bulunan bir ülkeden gelebilecek bir silahlı saldırı karşısında, ABD’nin silahlı kuvvetlerinin kullanılmasını sağlamak Eisenhower Doktrini 30 Ocak 1957’de Senato’da ve 5 Mart 1957’de de Temsilciler Meclisi’nin genel kurulunda oy çokluğu ile kabul edildi.
Eisenhower Doktrini ABD’nin dış politikasında,
Orta Doğu ile bağlantı alanın bir hayli genişletmesi (Arap ülkelerinin komünizme karşı savunulması)
Orta Doğu’da İngiltere ve Fransa’nın oluşturduğu geniş boşlukları doldurmak isteyen Sovyet Rusya’nın karşısına dikilmesi gibi yeni bir değişiklik yaptı.
Eisenhower Doktrini, Lübnan, Pakistan, Irak, Ürdün, Suudi Arabistan, Türkiye, Libya, Tunus, Fas, İsrail, Yunanistan ve Afganistan tarafından kabul edilirken; Mısır, Suriye ve Ürdün tarafından kabul edilmemiştir. Böylece Eisenhower Doktrini, Orta Doğu’yu ikiye bölmüş oldu. Kendisine karşı başlatılan bu girişim karşısında Sovyet Rusya ise Eisenhower Doktrini’ne büyük tepki gösterdi. 7 Ocak 1957’de yayımladığı resmi bir bildiri ile Eisenhower Doktrini’ni, “Orta Doğu ülkelerini esaret altına alma amacını güden bir tedbir”, “ABD’nin Orta Doğu işlerine kaba bir müdahalesi” olarak nitelendirilen Sovyet Rusya,
11 Şubat 1957’de Amerika, İngiltere ve Fransa’ya verdiği notalarda, Orta Doğu için bir barış planı ortaya attı. Bu plana göre “Bölgede ittifak blokları kurulmayacak, yabancı askerler geri çekilecek, yabancı üsler tasfiye edilecek, bölgenin iç işlerine karışılmayacak ve bölge ülkelerine silah satılmayacaktır”.
