Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan inkılapların Amacı

• Laik, çağdaş ve bilimsel eğitim verilmesini sağlamak
• Eğitimde birliği sağlamak
• Eğitimi millîleştirmek
• Kız—erkek çocukları arasında eğitimde eşitliği sağlamak
• Eğitimi kolaylaştırıp, yaygınlaştırmak

1. Tevhidi Tedrisat Kanunu (1924)

Eğitimi çağdaşlaştırmak ve laikleştirmek amacıyla çıkarılmıştır. Bu kanunla tüm eğitim—öğretim kurumları devlet denetimine alınmıştır. Bu kanunla birlikte eğitimdeki dağınıklık giderilerek birlik sağlanmıştır.

2. Medreselerin Kapatılması (1924)

Tevhidi Tedrisat Kanunu ile medreseler Millî Eğitim Bakanlığına bağlanmış sonra da bütün medreseler kapatılmıştır.

Kapatılma nedenleri

• Devletin din adamı ihtiyacını kendi açacağı okullardan karşılamak istemesi
• Medreselerin çağ dışı bilgiler vererek tutucu gençler yetiştirmesi
• Laik düzene uymayan bu kurumların kültür ikiliği yaratması

Not: 1926’da Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun kabul edilmiştir. Böylece bugünkü eğitim – öğretim sistemimizin temelleri atılmıştır.

3. Yeni Türk Harflerinin Kabulü (1928)

Türkçenin yapısına uymayan Arap harfleri kaldırılarak Latin alfabesi kullanılmaya başlanmıştır. Böylece; okur— yazar oranı artırılmış, bilimsel gelişmeleri ve Batı dünyasını daha yakından takip etme olanağı sağlanmış, kültür alışverişi hızlandırılmış, Türkçenin zengin bir bilim dili haline gelmesi amaçlanmıştır.

4. Millet Mekteplerinin Açılması (1929)

İlkokul düzeyini geçmiş tüm vatandaşlara yeni harflerle okuma—yazma öğretmek için açılmıştır. Böylece halkın eğitim seviyesi yükseltilmeye çalışılmıştır.

5. Türk Tarih Kurumunun Açılması (1931)

Osmanlı Devleti’nde tarihçilik “ümmetçi” ve “hanedancı” bir anlayışla ele alınmaktaydı. Türk tarihinin sadece Osmanlı’dan ibaret olmadığını kanıtlamak, Türk halkına ulusal tarih anlayışı kazandırmak ve Türk kültürünün köklü uygarlıklardan biri olduğunu ortaya koymak amacıyla “Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti” kurulmuştur. Tarafsız ve bilimsel tarih anlayışı ile araştırmalar yapılmaya başlanmıştır.

6. Türk Dil Kurumunun Açılması (1932)

Yeni Türk Devleti ulus esasına dayalı bir devletti ve ulus olmanın önemli koşullarından biri de ülkede dil birliğini sağlamaktı.

Türk Dilini Tetkik Cemiyeti’nin kurulmasının amaçları:
– Türk dilini yabancı dillerin etkisinden kurtarmak
– Ulusal kültürü güçlendirmek
– Dilde birliği sağlamak
– Türkçe kökenli sözcükleri araştırıp, Türk diline kazandırmak
– Aydın dili halk dili ayrımına son vermek

Not: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumunun açılması Atatürk’ün milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

7. Kız ve Erkek Öğrencilerin Bir Arada Eğitim Gördüğü Karma Eğitime Geçilmesi

8. Ankara’da Dil ve Tarih— Coğrafya Fakültesinin Kurulması

9. Atatürk’ün Geometri Kılavuzu Kitabını Yazması

Atatürk,1936—1937 kış aylarında Arapça geometri terimleri yerine Türkçe terimlerin kullanıldığı “Geometri Kılavuzu” adlı bir kitap yazmıştır.

Ayrıca Atatürk, 5 Eylül 1938 tarihinde sağlık durumunun ağırlaşması üzerine vasiyetini yazmış, vasiyetinin altıncı maddesinde Türkiye İş Bankasındaki hisselerinin yıllık gelirinden Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil Kurumuna eşit miktarda pay ayırmıştır.

10. Üniversite Reformu

Çağdaş medeniyete ulaşmak bilimsel çalışmaların yapılması ile mümkündür. Bu konunun öncülüğünü bilim kurumları olan üniversitelerin yapması gerekmektedir. Dönemin tek üniversitesi olan Darülfünun bu görevi yerine getirebilecek tek kurumdu. Bu nedenle hükümet Darülfünun hakkında bir rapor hazırlaması için İsviçreli bilim adamı Malche’yi görevlendirmişti. Malche, hazırladığı raporda şu önerilerde bulunmuştur:

• Öncelikle dil derslerine ağırlık verilmeli
• Öğretmen üyelerinin bilimsel seviyeleri yükseltilmeli
• Bilimsel araştırmalara ağırlık verilmeli
• Öğrenci alımlarında sınav yapılmalı
• Spor tesisleri, pansiyon ve yemekhaneler yapılmalı
• Kongre ve konferanslar düzenlenerek eğitim desteklenmeli

Üniversite reformunun amacı, araştıran, sorgulayan, tahlil eden, değerlendiren ve bilimsel değerleri rehber edinen üniversiteler oluşturmaktı. Bu amaçla İstanbul Üniversitesi kuruldu (18 Kasım 1933). Üniversite bünyesinde Türk İnkılap Enstitüsü de kurulmuştur.