Yukarı Yönde Eğik Atış Hareketi
Eğik atış hareketi, yatay düzlemle açı yapacak şekilde atılan cismin hareketidir. Gülle, cirit ve disk atan sporcuların atış şekli, eğik atışa örnek verilebilir. Futbol, basketbol ve tenis toplarının hareketleri çoğunlukla eğik atış şeklindedir. Uzun atlama yapan sporcunun atladıktan sonra yere düşene kadar yaptığı hareket de eğik atışa örnek verilebilir (Görsel 1.8).
Hava direncinin ihmal edildiği ortamda eğik olarak atılan cisim, hem yatay hem de düşey doğrultuda ilerlediği için bileşik hareket yapar. Cisim atıldığı andan itibaren yalnızca çekim kuvveti etkisinde kalır. Çekim kuvveti etkisi ile cisim düşey yukarı yönde çıkarken düşey hızı düzgün azalır ve bir süre sonra sıfır olur. Bu nedenle cisim daha fazla yükselemez. Çıkabileceği maksimum yüksekliğe ulaşmış olur. Cismin çıkabileceği maksimum yükseklikte sadece yatay hızı kalır ve cisim yine çekim kuvveti etkisi ile yatay atış hareketi yaparak aşağıya iner. Hareket süresince yatay doğrultuda cisme etki eden herhangi bir kuvvet olmadığı için cisim yatay doğrultuda sabit hızlı hareket eder
K ve L bilyeleri t, 2t, 3t ve 4t anlarında aynı yatay düzlemdedir. Bu durum, L bilyesinin düşey doğrultuda yaptığı hareketin yukarıya doğru düşey atış hareketiyle aynı olduğunu gösterir. Yatay doğrultuda düzgün doğrusal hareket yapan L cismi, eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yol alır (x’). Yukarı yönde eğik atış hareketi yapan cisim, maksimum yüksekliğe ulaştıktan sonra yatay atış hareketiyle aynı hareketi yapar. Eğik olarak atılan bir cismin izlediği yol paraboliktir. Eğik atış hareketinde cisim aynı düzleme düşerse çıkış süresi (tç) ile iniş süresi (ti ) eşittir. Buna göre uçuş süresi (tu) tu = 2tç = 2ti olur. Cismin hareket boyunca yatay doğrultuda aldığı en uzun mesafeye menzil (x) denir. Hava direncinin ihmal edildiği ortamda eğik olarak atılan cismin yükselirken ve düşerken aynı yüksekliklerdeki hız büyüklükleri eşittir. Eğik atış hareketine ait grafikler; yatay düzlemde sabit hızlı harekete, düşey düzlemde yukarıya doğru düşey atış hareketine ait grafiklerle aynı özellikleri taşır. V0 büyüklüğünde hızla harekete başlayan cisim, tç çıkış süresinde maksimum yüksekliğe (hmax) ve ti iniş süresinde de atıldığı yüksekliğe ulaşır.
Aşağı Yönde Eğik Atış Hareketi (Pike Atış)
Hava direncinin ihmal edildiği ortamda yatayla a açısı yapacak şekilde aşağı yönde eğik olarak atılan cisim, hem yatay hem de düşey doğrultuda ilerler (Şekil 1.45). Cisim atıldığı andan itibaren yalnızca çekim kuvveti etkisinde kalır. Bu etki altındaki cisim, aşağıya doğru ilk hızı Voy büyüklüğünde olan düşey atış hareketi ile aynı hareketi yapar. Hareket süresince yatay doğrultuda cisme etki eden herhangi bir kuvvet yoktur. Bu nedenle cisim yatay doğrultuda Vox büyüklüğünde hızla sabit hızlı hareket yapar. İki boyuttaki hareket yatay ve düşey eksenler üzerinde ve birbirinden bağımsız olarak ele alınıp incelenir. Bu durumda harekete ait denklemler Tablo 1.11’de gösterilmiştir.
