EDAT (İLGEÇ)

Tek başına anlamı olmayıp cümle içinde başka sözcüklerle öbekleşerek anlam ilgisi kuran sözcüklerdir.

“Dağ gibi adam iki günde yatağa düştü.” cümlesinde kullanılan “gibi” sözcüğünün tek başına bir anlamı yoktur, “dağ” sözcüğüyle öbekleşerek “benzerlik” anlamı kurmuştur.

“Okulun bahçesinde on kadar çocuk top oynuyor.” cümlesinde kullanılan “kadar” sözcüğünün de tek başına bir anlamı yoktur. Bu sözcük de “on” sayısı ile öbekleşerek “yaklaşık” anlamı kazandırmıştır.

“ile, sadece, için, kadar, gibi, dek, değin, değil, ancak, yalnız, göre, …e doğru, …e karşı, rağmen, karşın, …den başka, den önce, …den sonra” gibi sözcükler en sık kullanılan edatlarımızdır.

• Bugüne kadar kimseyi böyle sevmemişti.
• İşlerini planlı yaptığı için hep başarır.
• İş yerine saat 9 gibi gelecekmiş.
• Sabaha doğru hazırlanıp evden çıktı,
• Bunlardan başka yapacak içimiz kalmadı.
• Sahile karşı oturup vapurları seyrettiler.

“”ile” sözcüğü “ve” anlamında kullanıldığında bağlaçtır. Bu anlamda kullanılmadığında edattır.

• – Bütün çalışmalara arkadaşları ile katılır. (Birliktelik anlamı)
• – Ekmeği elleriyle bölüp önümüze koydu. (Araç anlamı)

“yalnız” ve ”ancak” sözcükleri “sadece” anlamında kullanıldıklarında edat olurlar

• Bu islerin altından yalnız o kalkabilir.
• Bu işlerin altından sadece o kalkabilir.
• Bu kasabada ancak Muhtar İsmail’e güvenebilirlerdi.
• Bu kasabada sadece Muhtar İsmail’e güvenebilirlerdi.

Aşağıdaki cümlelerde kullanılan edatları bularak anlarını örnekteki gibi çiziniz.

• Sen gelene dek buradan ayrılmayı düşünmüyoruz.
• Bütün olanları görmesine rağmen görmediğini söyledi.
• Buralara sizden önce kimsenin uğramadığı belli oluyor.
• Kasabaya ancak bu yoldan gidebiliriz.
• Boş boş hayal kuran insanlar değil, hayalleri için çalışanlar başarılı olur.
• Tiyatro salonunda bizden başka kimse kalmadı.
• Akşam sinemaya gitmek için evden izin aldı.
• Eskiden insanlar atla seyahat ederdi.
• Ders zili çalana kadar biraz kitap okudu.
• Hayatın gerçeklerini kendimize göre yorumlarız.