DÜZLEM AYNA

Üzerine düşen ışığın %85’ini veya daha fazlasını düzgün yansıtabilen yüzeylere ayna denir. Aynalar, yansıtıcı yüzeylerinin şekillerine göre adlandırılır. Eğer aynanın tamamı düzlem oluşturuyorsa bu tür aynalara düzlem (düz) ayna adı verilir. Cisimlerin her noktasından aynanın her noktasına gelen ışık ışınları, aynadan yansıyarak cismin görüntüsünü oluşturur. Bir cismin, düz aynadaki görüntüsünü yansıma yasalarını kullanarak oluşturabiliriz. Bunun için önce noktasal bir cismin düz aynadaki görüntüsünün nasıl oluştuğunu çizimle gösterelim. Aşağıdaki şekilde C noktasındaki ışık kaynağından düz aynanın faklı noktalarına gelen ışık ışınları, bu noktalardan yansıma yasalarına uygun olarak yansır. Aynadan birbirinden uzaklaşarak yansıyan ışık ışınlarının doğrultuları, ayna arkasında G gibi bir noktada kesişir. Aynanın karşısından aynaya bakan bir göz, aynadan yansıyan ışık ışınlarının G noktasındaki bir ışık kaynağından geliyormuş gibi görür. G noktasında C noktasındaki ışık kaynağının görüntüsü oluşmuştur. G ve C noktalarının düz aynaya uzaklıkları eşittir. Yani G noktası C’nin düz aynaya göre simetriğidir.

Noktasal olmayan bir cismin düz aynada görüntüsünü, çizerek oluşturmak için cismin bütün noktalarının düz aynada görüntüsü bulunup bunlar birleştirilir. Ancak biz kolaylık sağlamak amacıyla sadece cismin uç noktalarının görüntüsünü bulup bunları birleştireceğiz.

Böylece AB cisminin düz aynadaki görüntüsü A’B’ olarak bulunur. Burada cismin aynaya uzaklığı _(dc), görüntünün aynaya uzaklığına (d_g) eşittir. Yine, cismin boyu (h_c), görüntünün boyuna (h_g) eşittir. Düz aynalarda oluşan görüntü, ayna arkasında, sanal ve ayna düzlemine göre cisimle simetriktir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Düzlem aynalar, yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalardır. Bu aynalarda ışık ışınları, yüzeyden geliş açısına eşit bir yansıma açısıyla yansır. Düzlem aynalar daima düz ve cismin boyutuyla aynı büyüklükte bir görüntü oluşturur. Görüntü aynaya göre simetriktir ve sanaldır.

1. Düzlem aynada oluşan görüntü nasıldır?

A) Ters ve küçültülmüş
B) Düz ve büyütülmüş
C) Ters ve aynı boyutta
D) Düz ve aynı boyutta

Çözüm: Düzlem aynada oluşan görüntü, düz ve cismin boyutuyla aynı büyüklükte olur.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

2. Düzlem aynada görüntü ile cisim arasındaki mesafe nasıldır?

A) Cisim aynaya ne kadar yakınsa, görüntü o kadar uzaktadır
B) Cisim ve görüntü arasındaki mesafe, aynaya olan uzaklığa eşittir
C) Görüntü her zaman aynadan uzakta oluşur
D) Görüntü cisimden daha yakında oluşur

Çözüm: Düzlem aynada, görüntü aynaya olan uzaklık cisimle aynaya olan uzaklığa eşittir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

3. Düzlem aynada görüntünün özellikleri nelerdir?

A) Düz, sanal ve cismin boyutuna eşittir
B) Ters, sanal ve büyütülmüştür
C) Düz, gerçek ve küçültülmüştür
D) Ters, gerçek ve aynı boyuttadır

Çözüm: Düzlem aynada görüntü düz, sanal ve cismin boyutuna eşittir.
Doğru cevap A şıkkıdır.

---

4. Düzlem aynalarda görüntü hangi tür görüntü olarak adlandırılır?

A) Gerçek görüntü
B) Sanal görüntü
C) Ters görüntü
D) Gerçek ve ters görüntü

Çözüm: Düzlem aynalarda görüntü sanaldır, çünkü ışık ışınları aynanın arkasından geliyormuş gibi görünür ancak orada fiziksel bir ışık birikimi yoktur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

5. Bir cismin düzlem aynadaki görüntüsü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Görüntü aynanın önünde oluşur
B) Görüntü aynanın arkasında oluşur
C) Görüntü cismin sağında oluşur
D) Görüntü aynanın üst kısmında oluşur

Çözüm: Düzlem aynada cismin görüntüsü aynanın arkasında, aynaya göre simetrik olarak oluşur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

6. Bir düzlem aynada, cismin aynaya olan uzaklığı 3 metre ise, görüntünün aynaya olan uzaklığı nedir?

A) 1.5 metre
B) 3 metre
C) 6 metre
D) 9 metre

Çözüm: Düzlem aynada cisimle görüntü aynaya eşit uzaklıktadır. Cisim 3 metre uzaklıkta ise, görüntü de aynaya 3 metre uzaklıkta oluşur.
Doğru cevap B şıkkıdır.