Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünceyi geliştirme yolları, anlatım biçimlerinin içinde kullanılan araçlardır. Bir metinde öne sürülen düşünce, bazı yollarla daha etkili ve inandırıcı hâle getirilmeye çalışılır. Yazar, düşüncesini veya duygularını daha anlaşılır biçimde anlatmak, okuyucuda etki uyandırmak veya okuyucunun ilgisini çekmek için düşünceyi geliştirme yollarına başvurur.

Böyle bir durumda kullanılan düşünceyi geliştirme yolları şunlardır:

Tanımlama:

Bir varlığın tanımını yapan ifadelerdir. “Bu nedir?“ veya “Kimdir?“ sorularına cevap veren cümlelerdir. Daha çok açıklama ve tartışma anlatım biçimlerinde kullanılır.

Dünya bir oyun yeridir ve insan bu oyun yerinin oyuncusudur Edebiyat ve sanat da bu hayatın içinde çeşitli oyunları yeniden kurgulayan araçlardır.

Karşılaştırma:

Bazı durumlarda birden fazla varlığın, durumun ya da olayın herhangi bir açıdan karşılaştırılması gerekir. Karşılaştırma cümleleri, bir durumun daha net kavranmasını sağlar.

1400’lü yıllarda Avrupa’da bilime ve sanata gereken değer verilmiyordu. Tam anlamıyla karanlık bir çağın yaşandığı aynı dönemde Anadolu ‘da ise çok büyük bilim insanları ve felsefeciler yetişiyordu. O dönemde Avrupa karanlığı yaşarken Anadolu gerçek bir aydınlanmayı yaşıyordu.

Sayısal Verilerden Yararlanma:

İleri sürülen düşüncelerin daha inandırıcı olması için sayılara dayalı bilgiler kullanılır. Bu bilgiler çoğu zaman önemli birer kanıt olarak değerlendirilir. Sayısal verilen aynı zamanda açıklayıcı anlatım biçimlerinde de bilgi vermek amacıyla kullanılabilir.

Öğrenciler çalışırken mutlaka dinlenmeye de zaman ayırmalıdır. Ara verilmeden yapılan uzun soluklu bir çalışma, verimi düşürür. Bu durum bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmıştır. Ellişer kişiden oluşan iki ayrı gruba yüz soruluk bir test uygulanır.
Grubun biri, testi hiç ara vermeden yanıtlarken diğer gruba elli sorudan sonra 15 dakikalık dinlenme verilir. Dinlenme almayan grubun başarısı, alan grubun başarısından % 30 düşük çıkar.

Örneklendirme:

Bir düşüncenin daha somut bir biçimde akılda kalabilmesi için çeşitli örneklerin kullanılmasıdır. Özellikle soyut konuların anlaşılmasında örnekler oldukça yardımcı olur

Bir milletin yaşam biçimi, gelenekleri ve hayata bakış şekli o milletin dilindeki sözcükleri doğrudan etkiler. Bir dilin sözlüğü, o dili kullanan milletin yaşamından ipuçları barındırır. Kutuplarda yaşayan insanlar buzun rengini tanımlamak için otuzdan fazla sözcük kullanıyor. Bizde de başka hiçbir dilde olmadığı kadar akrabalık tanımlayan sözcük var.

Tanık Gösterme:

Bir düşünce savunulurken o düşüncenin inandırıcılığını artırmak için güvenilir veya uzman birinin sözüne başvurulmasıdır. Tanıklığına başvurulan kişi, metinde öne sürülen düşünceyi destekleyen bir sözüyle anılır. Bazen atasözleri de tanık gösterme olarak kullanılabilir

Sanatın mutlaka toplumsal bir faydasının olması gerektiği pek çok büyük sanatçı tarafından dile getirilmiştir. Mehmet Akif Ersoy “Sanatçı milletin derdini anlamıyorsa boşa uğraşıyor” diyerek toplumdan kopuk bir sanatı reddeder.

Benzetme :

İki ya da daha çok varlığın ortak bir yönden birbirlerine olan benzerliklerinin vurgulanmasıdır. Benzetme cümle düzeyinde yapılabileceği gibi metin düzeyinde de yapılabilir

Suya bir balık gibi atlayan çocukların neşesi görülmeye değerdi. Her biri fok balığı kadar usta bir yüzücü olan bu çocukların böylesine güzel yüzmeyi nerede ve nasıl öğrendiklerine şaşmamak elde değil doğrusu.

Düşsel Öge Kullanımı (Hayal ürünü unsur):

Bazı metinlerde yazarın düş gücünün ürünü olan unsurlar kullanılabilir. Genellikle yazar tarafından yapılan benzetmeler ve abartmalar düşsel ögeler olarak değerlendirilmelidir.

Gökyüzündeki rengârenk uçurtmalar bir dans gösterisinin oyuncularıymış gibi görünüyordu. Gözlerini bu büyülü gösteriye diken herkes uçurtmaların birbirleriyle olan yarışını, kol kola girmelerini hayranlıkla izliyordu. Gökyüzü bir karnaval yerine dönmüştü.