• Bir olayı değil, günlük yaşamın herhangi bir kesitini ele alıp anlatan hikâyelerdir.
• Dünya edebiyatında ilk temsilcisi Rus yazar Anton Çehov olduğu için “Çehov tarzı hikâye” de denir.

Durum (Kesit) Hikayesi Özellikleri

1. Klasik yapı yoktur. Serim, düğüm, çözüm gibi bir planlamaya uyulmaz. Hikâye girişe lüzum duyulmadan doğrudan doğruya olaya başlar, belirgin bir sonuç olmadan da bitebilir.
2. Dış dünyadan alınan malzemelere fazla müdahale edilmez. Hikâyedeki kişi ve olaylar doğaldır.
3. Olay örgüsünün önemi azaltılmıştır. Olay örgüsü, özenle seçilmiş olaylardan seçilmez. İnsanın her yerde ve her insanın yaşayabileceği basit ve sıradan durumlar anlatılır. Hikâyede olay önemsizdir, bu sebeple bu hikâye tarzı durum veya kesit hikâyesi olarak adlandırılır.
4. Kahramanlar, özenle seçilmez. Herhangi bir ayrıcalıkları olmayan ve her zaman rastlanabilecek kişilere yer verilir. İnsanın küçük ama çarpıcı özellikleri vurgulanır.
5. Konu daha çok günlük hayattan seçilir. Konuyu sezmek, okuyucuya bırakılır. Kişilerin çeşitli psikolojik durumları yansıtılır. Durumlar mizahi bir atmosfer içinde verilir.
6. Mekân üzerinde pek durulmaz, mekân birkaç kelimeyle, ana hatlarıyla belirtilir.
7. Anlatıcının yetkileri bir hayli daraltılmıştır. Ayrıntılı bir anlatım yoktur. Olayların ve durumların akışı gibi pek çok şey okuyucunun hayal gücüne bırakılır. Sezdirme ön plandadır. Çoğu kez okuyucuda hikâyenin bitmediği izlenimi uyanır.
8. Merak ve heyecandan çok duygu ve hayallere yer verilir; fikre önem verilmez, kişiler kendi doğal ortamlarında hissettirilir.

Temsilcileri: Memduh Şevket Esendal türün ilk temsilcisidir. Bizdeki en güçlü temsilcileri, Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal ve Tarık Buğra’dır.

Anton Çehov (1860-1904): Anton Çehov (1860-1904): Rus hikâye ve tiyatro yazarıdır. Moskova Tıp Fakültesini bitirmiş, kısa süre doktorluk yaptıktan sonra kendisini tamamen yazarlığa vermiştir. 1891’de sürgündekilerin durumunu anlayabilmek için Sibirya’ya gitmiştir. Avrupa’yı gezmiş, birçok ünlü yazarla tanışmıştır. 1899’da Rus İlimler Akademisine alınmıştır. Anacak Gorki’nin 1902’de akademiden çıkarılması üzerine istifa etmiştir. Uzun süre çektiği veremden Almanya’nın güneyindeki Badenweillende ölmüştür. Hikâye türüne yeni bir tarz kazandırmıştır. İnce ayrıntılara dayanan kısa hikâye türünün en büyük yazarlarından biri kabul edilir. Durum (kesit) hikâyesinin öncüsüdür. Realizm akımının temsilcilerindendir. Tiyatrolarında, ihtilal öncesi umutsuz bir atmosfer içinde yaşayan soyluların ve aydınların İç dünyasını başarıyla sergiler.
Eserleri
– Hikâye: Hikâyeler
– Tiyatro: Martı, Vanya Dayı, Üç Kız Kardeş, Vişne Bahçesi

• Olay Hikayesi ve Özellikleri
• Olay ve Durum Hikayesi Arasındaki Farklar

Çözümlü Örnek Test Soruları: Durum Hikayesi ve Özellikleri

1. Aşağıdaki yazarlardan hangisi durum hikayesi türünde eserler vermesiyle tanınır?
A) Ömer Seyfettin
B) Halit Ziya Uşaklıgil
C) Sait Faik Abasıyanık
D) Namık Kemal

Çözüm:
Durum hikayesi (kesit hikayesi), günlük yaşamın sıradan anlarını ve bireysel duyguları ön plana çıkarır. Sait Faik Abasıyanık, bu türde önemli eserler vermiştir.
Doğru cevap: C

2. Durum hikayelerinde genellikle olay örgüsü nasıl şekillenir?
A) Keskin bir başlangıç ve net bir sonla
B) Sürükleyici ve hızlı gelişen olaylarla
C) Geniş zaman diliminde ve karmaşık olaylarla
D) Günlük yaşamdan bir kesit ve açık uçlu sonla

Çözüm:
Durum hikayelerinde belirgin bir olay örgüsü bulunmaz. Hikaye, günlük yaşamdan bir kesiti ve karakterlerin iç dünyasını yansıtır, genellikle açık uçlu bir sonla biter.
Doğru cevap: D

3. Durum hikayelerinin diğer bir adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Macera hikayesi
B) Kesit hikayesi
C) Fantastik hikaye
D) Masal

Çözüm:
Durum hikayeleri, “kesit hikayesi” olarak da bilinir. Çünkü bu tür hikayeler, hayatın belli bir anını ya da durumunu kesit şeklinde ele alır.
Doğru cevap: B

4. Aşağıdaki özelliklerden hangisi durum hikayelerine ait değildir?
A) Olaydan çok, atmosfer ve ruh hali önemlidir.
B) Karakter gelişimine ve psikolojik derinliğe yer verilir.
C) Heyecan verici ve macera dolu olaylar anlatılır.
D) Mekan ve zaman genellikle belirsizdir.

Çözüm:
Durum hikayelerinde macera dolu olaylar yer almaz; daha çok günlük hayatın içinden sade olaylar ve karakterlerin ruh halleri ön plandadır.
Doğru cevap: C

5. Durum hikayesinin edebiyattaki öncüsü olarak kabul edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Guy de Maupassant
B) Anton Çehov
C) Charles Dickens
D) Edgar Allan Poe

Çözüm:
Anton Çehov, durum hikayesinin öncüsü olarak kabul edilir. Çehov, olaydan çok karakterlerin iç dünyasına ve sıradan yaşam kesitlerine odaklanmıştır.
Doğru cevap: B