Dünyanın İç Yapısı konu anlatımı özet ders notu 10. Sınıf coğrafya

Kalınlığı yaklaşık 60-70 km olan kabuk SİAL ve SİMA denilen iki bölümden oluşur.

A. SİAL: Kıtasal kabuk olarak bilinen SİAL daha çok silisyum ve alüminyum elementlerinden oluştuğundan bu ismi almıştır.

• Yoğunluğu 2,7-2,8 gr/cm3 tür.
• Kalınlığı kıtalar-dağlar üzerinde fazla iken okyanus tabanlarında incedir. Ortalama olarak 30-50 km kalınlıktadır.

B. SİMA: Okyanusal kabuk olarak adlandırılan SİMA daha çok silisyum ve magnezyum elementlerinden oluşmuştur.

• Yoğunluğu SİAL'e göre fazladır ve 3.0-3,5 gr/cm3 arasındadır.
• Kalınlığı okyanus hendeklerinde daha az olmakla birlikte 5-10 km civarındadır.

2. MANTO

• Üst kısmını lâv akıntıları veya konveksiyon akıntılarının oluşturduğu astenosfer oluşturur. Burada meydana gelen konveksiyon akıntıları iç kuvvetlerin oluşmasında etkilidir.
• Daha çok silikat minerallerinden oluşur.
• Manto'nun yoğunluğu 5-6 grlcm3 tür.
• Üst mantoda sıcaklıklar 1200°C'den fazladır.
• İç kuvvetlerin oluştuğu merkezdir.
• Alt mantoda demir ve magnezyum oranı artar.
• Derinliği ortalama 2900 km'ye kadar devam eder.

3. ÇEKİRDEK

• Manto katının altında bulunan çekirdektir. Dış ve İç çekirdek olmak Üzere iki bölümden oluşur.
• Dış çekirdek kıvamlı bir sıvı halindedir. Nikel, demir ve magnezyum elementleri fazladır.
• İç çekirdek katı özellik gösterir ve nikel ve demir elementleri daha fazladır.
• Dış çekirdekte yoğunluk 10 gr/cm3 civarındayken iç çekirdekte 13.4 gr/cm3 dolayındadır.
• Sıcaklık iç çekirdekte 5.000-6.000 °C civarındadır.

Soru: Verilen şekle bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kalınlığı en fazla olan katman çekirdektir.
B) Yer”in merkezine doğru sıcaklık artar.
C) Okyanus tabanlarında sial tabakası daha incedir.
D) Dağlık alanlarda mağma yeryüzüne daha zor çıkar.
E) Sima ile mantonun sıcaklığı birbirine yakındır.

Soru: Yer kabuğunun günümüzdeki şeklini almasıyla ilgili en çok kabul gören görüş “Kıtaların Kayma Teorisi" denilen levha tektoniğidir. 1912 yılında Alman bilim adamı ileri sürülen teoriye göre, kıtalar önceleri tek parça kıta halindeki “Pangea"nın parçalanması sonucu irili ufaklı plaka veya levhalara dönüşmüştür. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdaki bilim adamlarından hangisi getirilmelidir?
A) Alfred Wegener B) James Cook C) Kristof Kolomb
D) Batlamyus E) Galile