Dünya’daki Milli Parklar
Bilimsel ve estetik bakımdan, ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerlerine sahip tabiat parçalarına milli (ulusal) park denir.
Millî park kavramı ve uygulaması dünyada ilk kez, 1872 yılında ABD’de 899.100 hektar büyüklüğündeki “Yellowstone Millî Parkı” ilanını sağlayan özel bir kanunla başlatılmıştır. Doğal şartlara bağlı olarak değişime uğrayan yeryüzü, beşerî unsurlarla da değiştirilmiş ve hâlâ değiştirilmeye devam etmektedir. Bu değişme süreci nüfus artışının ve bilinçsiz kullanımların bir sonucu olarak çoğu bölgede ekosistemlerin dengesini bozmaktadır. İşte bu tehlikeyi gören insanlık, Birleşmiş Milletler’in bir alt kuruluşu olan UNESCO örgütünün de desteğiyle dünyanın bu tür tehlikelere maruz kalan orijinal doğal bölgelerini korumak için 1948’den sonra tedbirler almaya başlamıştır. Koruma çalışmaları sadece doğal çevre elemanlarını değil beşerî değerleri (antik şehir kalıntıları, kaleler, surlar, kiliseler vb.) de kapsamaktadır.
Birçok ülkede millî park olarak belirlenen çok sayıda yer vardır. Günümüzde millî parkların en fazla olduğu yerler ABD ve Afrika’dır.
Yellowstone Ulusal Parkı
ABD’de yer alan Yellowstone Ulusal Parkı 1672’de ABD’nin ve dünyanın ilk ulusal parkı olmuştur.
Yellowstone Ulusal Parkı gayzerleri, sıcak akarsuları, çağlayanları, volkanları, jeotermal kaynakları, boz ayıları, kurtları, bizonları ve Kanada geyikleri ile meşhurdur. Burası gezegenimiz üzerinde kalan en geniş, bozulmamış ekosistem bölgelerinden biridir.
Fuji – Hakone – Izu Millî Parkı
Japonya’da yer alan bu millî park Fuji Dağı, Hakone Bölgesi, Izu yarımadası ve adalardan oluşmaktadır. Bu alanda çok sayıda volkanik dağ, kaplıcalar, göller ve 1.000’den çok volkanik ada bulunmaktadır. Bu park aynı zamanda bitki ortüsü bakımından da zengindir.
Guilin (Gilin) ve Lijiang Nehri Millî Parkı
Güneydoğu Çin’de yer alan bu park bir karstik alandır. Guilin şehrinin kurulduğu bu alan Lijiang Nehri ve karstik arazilerdeki çok sayıda tepeden oluşmaktadır. Bu parkta aynı zamanda tarihi öneme sahip yapılar da bulunmaktadır.
Büyük Kanyon Ulusal Parkı
Amerika Birleşik Devletleri’nin Arizona Eyaleti sınırlarında bulunan ulusal park, birçok renge sahip Kolorado Nehri çevresinde bulunan bir kanyondur. ABD’deki ilk ulusal parklardan biridir. Kanyon, Kolorado Irmağı’nın kanalı milyonlarca yılda yarmasıyla oluşmuştur. 466 kilometre uzunluğunda ve 400 m ile 2.4 kilometre genişliği arasında değişmektedir. Bu kanyonda dünyanın 2 milyar yıllık tarihî gözükebilmektedir. Çevresindeki kayaların verdiği doğal güzelliğe bakmak için her yıl milyonlarca turist Büyük Kanyon’a akın eder.
Yosemite Ulusal Parkı
Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya Eyaleti’nin orta ve doğusunda bulunan ulusal park Sierra Nevada sıradağlarının batı yamaçlarında 3081 km2 yüz ölçümüne sahiptir. 18 km2‘lik Yosemite Vadisi, her yıl 3.5 milyon kişi tarafından ziyaret edilir. 1984’ten beri UNESCO Dünya Mirasları’na dahil olan park; granit kayalıklar, şelaleler, berrak akarsular ve dev sekoya ağaçlarına sahiptir. Parkın yaklaşık % 95’inde vahşi yaşam vardır. Park eşsiz güzellikleriyle çok sayıda turisti çeker.
Serengeti Ulusal Parkı
Tanzanya’nın kuzeyinde yer alan Serengeti Ulusal Parkı, 14.763 km2‘lik bir savan alanını kapsar. Bu bölge zebra ve gnuların göç yol güneyi arasında gidip gelir. Parkın bir kısmının Ekvator üzerinde yer alması, bu bölgede kurak ve yağışlı mevsimlerin bir arada yaşanmasını sağlar. Gnuların yanı sıra parkta “Afrika’nın beş büyükleri” olarak da bilinen aslan, fil, leopar, gergedan ve bufalonun hepsi görülebilir. Bununla birlikte zürafa, çita ve ceylan gibi bazı yabani hayvanları da parkta görmek mümkündür.
Selous Ulusal Parkı
Afrika’nın en büyük timsahlarının yuvasıdır. Bu parkta yaşayan siyah gergedan, filler ve Zürafalar UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır.
Banff (Benf) Millî Parkı
Kanada’nın en eski millî parklarından biridir. Banff buzulların etkisinde kalmış bir alandır. Buzullarla beslenen nehirler, buzul gölleri ve Kayalık Dağları’ndaki buzullar bu parkın doğal alanlarıdır.
Torres del Paine (Turıs del Peyn)
Şili’de yer alan Torres del Paine Güney Amerika’nın en muhteşem millî parklarından biridir. Yüksekliği üç bin metreyi bulan dağlar, buzullar ve Hyortlar bu parkın sınırları içinde yer almaktadır. Parkın büyük kısmı buzullarla kaplıdır ve bunların en ünlüsü Grey Buzulu’dur. Granitten oluşan üç masif tepe, bu park alanında yer almaktadır. Bunun yanı sıra birçok endemik hayvan türünü barındırmaktadır.
İsviçre Milli Parkı
İsviçre’nin doğusunda Engadin (Engedin) Vadis de yer almaktadır. Bu parkta Alpin çayırlar ve ormanlar başlıca bitki örtüsünü oluşturur. Dağ keçileri ve geyikler ise başlıca hayvan türü topluluklarını oluşturur.
