Bu konu ile Dünya’nın farklı doğal ortamlarındaki insan yaşantılarından yola çıkarak iklim özellikleri hakkında çıkarımda bulanacağız.

1. Ekvatoral İklim

• Ekvator çizgisinin geçtiği yerlerde (0°-10°) görülür.
• Brezilya (Amazon Havzası) Kongo Havzası, Filipinler ve Endonezya’da görülür.
• Güneş ışınlarını her mevsim büyük açılarla aldığı için günlük ve yıllık sıcaklık farkı çok azdır. (1-2°C)
• Yıllık ortalama 2000-2500 mm arasında yağış alır.
• Yağışlar konveksiyonel (Yükselim) şeklinde oluşur.
• Her mevsim yağışlıdır. (Yağış rejimi düzenlidir.)
• Bitki örtüsü gür ormanlardır. Yıl boyu yeşildir.
• Ağaçların ortalama boy uzunlukları 45-50 m’yi bulur.

2. Akdeniz İklimi

• Orta kuşakta 30° – 40° paralelleri arasında görülür.
• Akdeniz çevresindeki ülkeler, Afrika kıtasının güneyi Orta Şili ve Türkiye’de görülür.
• Ortalama sıcaklığı 15°-20°C’dir.
• Yıllık ortalama 600-1000 mm arası yağış alır.
• Bitki örtüsü makidir. Makiler yıl boyu yeşil kalır ve kuraklığa dayanıklıdırlar.
• Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı bir iklimdir.

3. Muson İklimi

• Muson rüzgârlarının oluşturduğu bir iklimdir. Görüldüğü yerler; Hindistan, Çin, Bangladeş, Japonya vb.
• Yazları sıcak ve yağışlı, kışları kurak ve ılımandır.
• Sıcaklık ortalaması 20°C civarındadır.
• Ortalama yağış 2000 mm civarındadır.
• Yaz yağışları görülür. Bu yüzden yağış rejimi düzensizdir.
• Dünya’da en çok yağış alan Çerapunçi (Hindistan) bu iklim bölgesinde yer alır. (12000 mm)
• Bitki örtüsü kışın yaprağını döken, geniş yapraklı ormanlardır.
• Muson ormanlarının en önemlisi de Teak (Tik) ağacıdır.

4. Kutup İklimi

• 90° Kuzey – 90° Güney Kutup ve Antartika Gröland-Kuzey Kutbunda görülür.
• Güneş ışınları yıl boyu küçük acılarla geldiği için sıcaklık her mevsim 0°C’nin altındadır.
• En sıcak ay -10°C civarındadır.
• Yağış çok az 100 mm civarındadır.
• Bitki örtüsü olmayan tek iklimdir.
• İnsan yaşamına çok uygun değildir. Belirli bölgelerinde yaşayan insanlara Eskimo denir. Buzdan yapılmış evlerine de İgloo denir.

Not: Bitki örtüsü olmayan tek iklimdir.

5. Çöl İklimi

Çöl ikliminin etkili olduğu alanlarda yağışlar yok denecek kadar azdır. Günlük sıcaklık farkı 40^oC‘yi bulur. Bu nedenle, tarım ve diğer ekonomik faaliyetler yapılamaz. Çöl bölgelerinde iklim ve doğa koşulları insan yaşamına uygun olmadığı için bu bölgeler dünyanın en seyrek nüfuslu alanlarındandır. Buna karşılık taban suyunun yüksek olduğu vahalarda yerleşim alanları daha geniş yer kaplar.

Doğal bitki örtüsü kaktüs ve bazı kurakçıl otlardır. Çöl iklimi dönenceler çevresi, Asya ve Kuzey Amerika kıtalarının iç kesimlerinde görülür.

Yeryüzündeki başlıca çöller: Orta Asya’da Gobi, Taklamakan; Afrika’da Büyük Sahra; Kuzey Amerika’da Arizona; Orta Doğu’da Necef ve Suriye çölleridir.

6. Kutup Altı (Tundra) İklimi

Tundra İklimi Haritası

• Kutuplara yakın bölgeler olan (60^o paralelleri civarı) Kanada’nın kuzeyi ile Sibirya’da görülür.
• Yılın yaklaşık on ayı sıcaklık O ^oC’nin altındadır.
• Yaz mevsiminde sıcaklığın O ^oC’nin üzerine çıkmasıyla donmuş hâldeki toprak çözünerek çamursu bir hâl alır. Bu çamursu toprağa tundra toprağı denir.
• Bitki örtüsü, yosun türündeki otçul bitki olan tundradır.
• Bu iklim bölgesinde ekonomik faaliyetlerin yürütülmesi zor olduğundan nüfus seyrektir.

Tundra İklimi Grafiği

7. Karadeniz İklimi

• Her mevsim yağışlıdır.
• En fazla yağış sonbaharda en az yağış ilkbaharda düşer.
• Yıllık sıcaklık farkı azdır. (15^oC – 16^oC)
• Bu iklimin bitki örtüsü ormandır.

8. Akdeniz İklimi

• Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.
• En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer.
• Yıllık yağış ortalaması 600 – 1000 mm arasında değişir.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 19^oC – 20^oC arasındadır. Sıcaklıklar Akdeniz kıyılarından Güney Marmara kıyılarına doğru gittikçe azalır. Nedeni Ekvator’dan uzaklaşmadır (Enlemin etkisi).
• Bu iklim tipinde don olaylarına ve kar yağışlarına nadiren rastlanır.
• Bu iklimin bitki örtüsü makidir. Makiler, yamaçlarda kendiliğinden yetişebilen, yaz kuraklığına dayanıklı olan, yaprakları yaz – kış yeşil kalabilen kısa bodur ağaçlardır. Bu iklim türünde yetişen diğer bitkiler; zakkum, keçiboynuzu, yabani zeytin, defne, kekik gibi.

9. Karasal İklim

• Bu iklim tipinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.
• En fazla yağış ilkbaharda, en az yağış yaz aylarında görülür.
• Karasal iklimde yıllık ve günlük sıcaklık farkları çok fazla, yağışlar azdır.
• En az yağış alan bölgemiz İç Anadolu Bölgesi’dir.
• En şiddetli karasal iklim Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülür (Kış ayları sıcaklık ortalaması —7^oC / —10^oC).
• Yaz ayları sıcaklık ortalamasının en fazla olduğu bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Bu yüzden ülkemizin en kurak bölgesidir.
• Bitki örtüsü bozkırdır.