Dünyada Toprak Türleri Coğrafya Tyt
TOPRAK TİPLERİ
ZONAL (Yerli) TOPRAKLAR
Zonal toprakların oluşumunda iklim, bitki örtüsü, canlılar ve ana kaya etkilidir.
Toprağın bütün horizonları görülür.
Kahverengi Orman Toprakları |;
- Orta Kuşağın nemli alanlarında oluşan geniş yapraklı ormanların altında bulunan topraklardır.
- Tarımsal verim yüksektir.
- Humus yönünden zengindir.
Terra-rossa (Kırmızı) Topraklar
- Akdeniz İkliminin etkili olduğu yerlerde oluşan topraklardır.
- Sulama ve gübreleme yapılırsa yüksek verim elde edilir.
- Topraktaki demir minerallerinin oksitlenmesinden dolayı rengi kırmızıdır.
- Kireç oranı fazla olduğundan tarımsal verim düşüktür.
Laterit Topraklar
- Sıcak ve nemli iklim bölgelerinin toprağıdır.
- Aşırı yıkandığı için tarımsal verim düşüktür.
- Toprak içindeki demir nemin etkisiyle oksitlenerek toprağın kiremit kırmızısı rengini almasını sağlamıştır.
- Bitki örtüsü bu toprakların görüldüğü yerde sık olmasına rağmen yıkanma fazla olduğu için ve bazı organizmaların bitki artıklarını tüketmesinden dolayı humus miktarı azdır.
Kahverengi ve Kestane Renkli Bozkır Toprakları
- Humus bakımından fakirdir.
- Kuraklığa bağlı olarak kireç oranı fazladır.
- Ona Kuşakta yarı nemli bozkır alanlarında görülen topraklardır.
- A horizonunda kireç birikmiştir.
Podzol Topraklar
- Soğuk nemli iklim özelliklerine sahip iğne yapraklı ormanların altında oluşan topraklardır.
- Mineral bakımından fakirdir.
Çöl Toprakları
- Tuzlu ve kireçli topraklardır.
- Çöllerde oluşan topraklardır.
- Yüzey kısmında buharlaşma fazladır.
- Yağış miktarının az olduğu yerlerde görülür.
- Tarıma uygun değildir.
Çernezyom (Kara) Topraklar
- Dünya’nın en verimli topraklarıdır.
- Çayır bitki örtüsü altında oluşan topraklardır.
- Karasal iklimin yarı nemli alanlarında oluşur.
- Yıkanma az olduğu için mineral ve kireç bakımından zengindir.
Tundra Topraklar
- Tarıma elverişli değildir.
- Kutuplara yakın bölgelerde görülür.
- Tundra ikliminin etkili olduğu yerlerde oluşur.
- Kışın donup yazın bataklığa dönüşen topraklardır.
İNTRAZONAL TOPRAKLAR
- Oluşumunda anakaya ve yeryüzü şekilleri etkilidir.
- A ve C horizonları oluşmuştur.
- Bütün horizonlar gelişmemiştir.
Kalsimorfik Topraklar
- Yumuşak kireç taşı ve kim kireç taşı depoları üzerinde oluşan topraklardır.
- Eski göl tabanlarında görülür.
Bu topraklar ikiye ayrılırlar:
Vertisoller: Eski göl tabanlarındaki killi ve kireçli depolar üzerinde oluşan topraklardır. Kurak mevsimde bu topraklar çatlar, bu çatlaklardan toprak dökülür. Kış aylarında yağışların artmasıyla bu topraklar şişer ve çatlaklar kapanır. Çatlak dönemde dökülen topraklar sıkışarak yukarıya doğru çıkar. Bu topraklara dönen toprak denir. Anadolu’da taş doğuran topraklar olarak bilinir.
Rendzinalar: Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşmuş topraklardır. Koyu renkli topraklardır. Alt kısımları kireç bakımından zengindir. Toprakta bol miktarda çakıl vardır.
Halomorfik Topraklar
- Kurak ve yarı kurak bölgelerde suda erimiş haldeki tuz ve karbonatların suyun buharlaşmasıyla toprağın yüzeyine çıkması sonucu oluşan topraklardır.
- Tuzlu ve tuzlu-sodik topraklar olarak ikiye ayrılır.
Hidromorfik Topraklar
- Bataklık, sazlık ve taban suyu seviyesinin yüksek olduğu alanlarda görülür.
- Asit oranı yüksektir.
AZONAL TOPRAKLAR
- Bu toprakların horizonları bulunmaz.
- Dış kuvvetlerin aşındırıp taşıması ve biriktirmesi ile oluşan topraklardır.
- Mineral madde bakımından zengin oldukları için verimleri yüksektir.
Alüvyal Topraklar
Verimli topraklardır.
Akarsuların taşıdıkları alüvyonların birikmesiyle oluşan topraklardır.
Tarım açısından elverişlidir.
Kolüvyallar
Yamaçlarda oluşan topraklardır.
Oluşumunda akarsu ve seller etkilidir.
Lösler
Rüzgarların taşıdığı malzemenin birikmesiyle oluşan topraklardır.
Morenler
Buzulların taşıdığı malzemenin birikmesiyle oluşan topraklardır.
Regoseller
Volkanlardan çıkan kum boyutundaki malzemeler veya akarsuların biriktirdiği kumlu depolar ile yamaç eteklerindeki kolüvyal depoların üzerinde biriken topraklardır.