Dünyada Su Kaynakları 1 video 10. sınıf Coğrafya Cepte
Dünyada Su Kaynakları 2 video 10. sınıf Coğrafya Cepte
Doğal Göller: Tektonik göller, tektonik hareketlerle oluşan çukurların sularla dolması sonucu meydana gelmiştir. Dünyanın en büyük gölleri genelde tektonik kökenlidir. Afrika Kıtası’ndaki Tanganika, Malawi (Nyassa), Çad ve Victoria ile Asya Kıtası’nda yer alan Hazar, Baykal, Aral ve Lut gölleri tektonik göllere örnek verilebilir (Görsel 1.72).
Karstik göller; kalker, kaya tuzu ve jips gibi suda kolay çözünebilen kayaçların bulunduğu sahalarda ayrışma ve çökmeye bağlı olarak oluşan çukurların sularla dolması sonucu meydana gelir. Prespa ve İşkodra gölleri karstik kökenli göllere örnek verilebilir (Görsel 1.73). Bu göllerin oluşumunda tektonik hareketler gibi farklı süreçler de etkili olabilir.
Volkanik göller, volkanik faaliyetlere bağlı olarak oluşan krater, kaldera ve maar gibi çukurların sularla dolması sonucu meydana gelir. Türkiye, Endonezya, ABD, İzlanda, İtalya ve Japonya gibi ülkelerde volkanik göllerin tipik örneklerine rastlanır. Volkanik dağların ağızlarında yer alan çukurların sularla dolması sonucu da krater gölleri oluşmuştur. Bu göllere ABD’de yer alan Crater (Krater) Gölü tipik bir örnektir (Görsel 1.74).
Kaldera gölü, bazı volkanlara ait kraterlerin patlama ve çökmelerle genişlemesi sonucu oluşan çanaklarda suların birikmesiyle meydana gelir. Toba (Endonezya) ve Nemrut (Türkiye) düyadaki en büyük kaldera gölleri arasında yer alır. Volkanik patlamalarla oluşan çanakların sularla dolması sonucu da maar gölleri oluşur. Maar göllerine Tikitapu (Yeni Zelanda) ve Viti (İzlanda) gölleri örnek verilebilir (Görsel 1.75).
Buzul gölleri, buzul aşındırmasıyla meydana gelen çanakların (sirk) sularla dolması sonucu oluşur. Bu göller daha çok kutuplara yakın alanlarda ve dağların yüksek kesimlerinde bulunur. Kanada, Norveç, İsveç, Finlandiya ve İsviçre buzul göllerinin fazla olduğu ülkelerdir (Görsel 1.76).
Doğal set gölleri; çevresine göre alçakta olan vadi, tektonik çukur veya koy gibi yerlerin önlerinin doğal setlerle kapanması sonucu oluşur. Volkanik set gölleri; volkanizma sonucu yeryüzüne püsküren lavlar ile katı malzemelerin bir akarsu vadisi, çanak veya havzanın önünü kapamasıyla oluşur (Görsel 1.77).
