Varlık Hem Madde Hem de Düşüncedir: Düalizm (İkicilik)

Felsefe tarihinde her filozof, var olanı yalnızca tek bir ana maddeye bağlayarak açıklamaz. Kimi fîlozoflar varlığı, birbirinin yerine geçirilemez iki tözle açıklamaya yönelmiştir. Bu filozoflara göre varlık, birbirine indirgenemeyen iki ögeden oluşur. Bunlar, madde ve düşünce ya da beden ve zihindir.

Temsilcisi : Descartes’dır.

Descartes (1596 – 1650)

Ona göre, özleri bakımından birbirinden farklı olan iki töz vardır. Bunlar, düşünce (ruh) ve madde (beden) olarak nitelenir. Ruhun niteliği düşünme, maddenin niteliği yer kaplamadır. Madde düşünmez, ruh da yer kaplamaz. Madde kendiliğinden hareket etmez, yer değiştirmez. İlk hareket ettirici, Tanrı’dır. Doğa tamamıyla mekaniktir. Descartes: “Düşüyorum, o halde varım.” diyerek düşünen şeyin varlığından, açık seçik olarak emin olduğunu söylüyordu. Yer kaplayan şeyin varlığını ise Tanrı’nın aracılığıyla dolaylı olarak bildiğini belirtiyordu.

Spinoza (1632 – 1677)

Descartes’in düalist öğretisinin en önemli güçlüğü, onun iki töz, yani madde ve ruh arasındaki ilişkiyi açıklayamamasıdır. Buna göre, yer kaplamayan fakat düşünen bir töz olarak ruh, yer kaplayan maddeyi nasıl etkileyebilir? Bu güçlü çözebilmek İçin Spinoza, iki töz anlayışına karşı çıkmıştır. Ona göre, tek töz vardır. O da Tanrı’dır. Çünkü var olmak için kendinden başka bir şeye ihtiyaç duymayan tek varlık, Tanrı’dır.